icon

Ook (video-)streaming uit illegale bron is illegaal!

Een belangrijke uitspraak van het Hof van Justitie van de EU vorige week, op verzoek van de rechtbank te Lelystad. Het hof bepaalde dat het begrip “mededeling aan het publiek” uit de Auteursrechtrichtlijn ook van toepassing is op:

“de verkoop van een mediaspeler […]waarop vooraf add������������������������ons zijn geïnstalleerd die op internet beschikbaar zijn en hyperlinks bevatten naar voor het publiek vrij toegankelijke websites waarop auteursrechtrechtelijk beschermde werken zonder toestemming van de rechthebbenden beschikbaar zijn gesteld.”

In begrijpelijker taal: wie een mediakastje voor aansluiting op de televisie verkoopt, dat zelf al de weg weet naar illegale content op internet, pleegt auteursrechtinbreuk.

Op zichzelf best interessant en ik wil het daar zo graag over hebben (met uitleg), maar de uitspraak van het HvJEU lijkt nog iets veel interessanters te bevatten. Het heeft er namelijk alle schijn van dat het hof nu daadwerkelijk heeft bepaald dat het ontvangen van gestreamde content uit illegale bron óók auteursrechtinbreuk oplevert. Van downloaden uit illegale bron wisten we dat al sinds april 2004. Maar of dat ook gold als de content louter gestreamd werd was nog onduidelijk (zoals naast de verwijzende rechter ook de Voorzieningenrechter te Utrecht later nog vaststelde).

De voorgeprogrammeerde hyperlinks in de mediakastjes van het Nederlandse bedrijf Filmspeler verwezen naar sites van waaruit de content gestreamd wordt. Daarbij wordt dus niets definitief bij de ontvanger vastgelegd. Maar de content wordt wel (heel) even in het geheugen van het ontvangende apparaat (de computer, de telefoon, of –in dit geval: – de mediaspeler) gekopieerd (auteursrechtelijk: “verveelvoudigd”). Dat gebeurt trouwens met álle content die over het internet flitst op weg naar de ontvanger: onderweg worden daar steeds kopieën gemaakt door de verschillende apparaten (voornamelijk servers) die worden gepasseerd.

Als we al die kopieën auteursrechtelijk relevant zouden achten, dan konden we het internet wel opdoeken. Voor ieder stapje zou dan immers toestemming moeten worden gevraagd. Vandaar dat artikel 5, lid 1 van de Auteursrechtrichtlijn (geïmplementeerd in artikel 13a van de Auteurswet) bepaalt dat dit soort kopieën auteursrechtelijk niet als verveelvoudigingen worden aangemerkt als ze (eenvoudig gezegd) een technische achtergrond hebben en bijvoorbeeld bedoeld zijn om een rechtmatig gebruik van een werk mogelijk te maken.

En dus was het voor de verwijzende rechter relevant om expliciet aan het HvJEU te vragen of ontvangst van streaming video uit illegale bron rechtmatig is of niet. Het antwoord van het hof luidt nu dus: Nee, dat is het niet. Het hof wijst er in dat verband op dat de koper van de filmspeler uit deze casus “opzettelijk en welbewust, gratis en zonder toestemming toegang krijgt tot een aanbod van beschermde werken.” Voor het toelaten dáárvan is de beperking op het auteursrecht van 5, lid 1 Richtlijn en 13a Aw. niet bedoeld. Dat blijkt eens te meer uit artikel 5, lid 5 van de Richtlijn, waarin de driestappentoets is verwoord. Gebruik als het onderhavige toelaten zou daarmee direct in strijd komen, alleen al omdat het een normale exploitatie van de gestreamde films beperkt.

Dat weten we nu dus: niet alleen downloaden uit illegale bron mag niet, ook streamen uit zo’n bron levert auteursrechtinbreuk op. En wel vanwege de illegale verveelvoudiging binnen het apparaat.

Dan nu de zaak waar het eigenlijk om ging: de kwestie van de mediakastjes met ge-pre-installeerde hyperlinks naar illegale content.

Wat was er aan de hand? In de mediaspelers van Filmspeler was dus een menustructuur geprogrammeerd van waaruit rechtstreeks verbinding kon worden gemaakt met websites als Go Movies, Mashup, Much Movies, etc. Op deze websites worden via streaming video films aangeboden zonder dat daarvoor toestemming is verkregen van de auteursrechthebbenden. Daarnaast werden in het menu overigens ook links aangeboden naar websites met legale content, zoals Vimeo en RTL XL. Bovendien zou de doorsnee gebruiker ook zonder het menu te gebruiken gemakkelijk verbinding met websites (legaal en illegaal) kunnen leggen, zoals dat ook met vergelijkbare mediaspelers kan.

De stichting BREIN (daar is zij weer) had hier bezwaar tegen en begon een procedure bij de rechtbank Midden-Nederland, locatie Lelystad. Daarbij zal ongetwijfeld een rol hebben gespeeld dat de “filmspelers” met een ietwat agressieve marketing in de markt werden gezet. Uit de uitspraak van de verwijzende rechter is kenbaar dat daarbij kreten werden gebruikt als:

“Nooit meer betalen voor films, series, sport, direct te bekijken zonder reclame en wachttijd. (geen abonnementskosten, plug & play) Netflix is hiermee verleden tijd!”
“Sinds (10-4-2014) is downloaden illegaal, streamen is wel legaal. Nog een reden om een [filmspeler] aan te schaffen!”
“Nooit meer naar de bioscoop dankzij onze ge-optimaliseerde XBMC software. Gratis HD films en series, inclusief films die recent in de bioscoop hebben gedraaid, dankzij XBMC.”

En tja… dat werkt natuurlijk als een rode lap op een stier bij BREIN, dat mede wordt gerund vanuit productiemaatschappijen voor diezelfde (bioscoop)films en series.

Het HvJEU verwees naar haar recente uitspraak in de kwestie rond Geen Stijl en de Playboy foto’s van Britt Dekker, waaruit al duidelijk was geworden dat iemand die weet of moet weten dat een door hem geplaatste hyperlink toegang geeft tot een illegaal op internet gepubliceerd werk, met die link een „mededeling aan het publiek” doet. Wie een dergelijke link met winstoogmerk plaatst wordt bovendien vermoed te hebben geweten dat die content illegaal was (al mag hij wel met tegenbewijs komen).
Vervolgens concludeerde het hof dat die situatie zich hier ook voordeed. Door de links al pre-installed aan te bieden en in die vorm de filmspeler te verkopen was sprake van een mededeling aan het publiek.

Klopt dit? Mwâh. Het is wel weer een typisch voorbeeld van het rekken en strekken dat het HvJEU zo graag toepast bij het begrip mededeling aan het publiek. Met als voorlopig triest hoogtepunt het ook toepasselijk maken van dat begrip op het louter in een hotelkamer aanwezig doen zijn van een cd-speler en cd’s, weet u nog? Dit zit daar wel erg dicht tegenaan. Zoals prof. Bernt Hugenholtz al door Tweakers liet optekenen had toepassing van het meer algemene leerstuk van de onrechtmatige daad hier meer voor de hand gelegen. Maar ja, dat is niet Europees geharmoniseerd, dus daar moet het HvJEU van afblijven…

Heeft u vragen?

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
Ook (video-)streaming uit illegale bron is illegaal!

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief