Modernisering ondernemings- en vennootschapsrecht

Dit is de titel van een nota die minister Donner naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Uitgangspunt van de nota is het streven naar een concurrerend Nederlands ondernemingsrecht, wat Donner wil bereiken door te bouwen op drie pijlers: ” herstel van het machtsevenwicht in kapitaalvennootschappen, verbetering van de betrouwbaarheid/integriteit van rechtspersonen en flexibilisering van de inrichting van rechtspersonen.”
De eerste pijler, herziening van de interne structuur van de vennootschap, heeft al een aanvang genomen. Zoals in de entry van 9 september jl. te lezen, treedt op 1 oktober 2004 de nieuwe structuurregeling in werking. Zoals in die entry al opgemerkt, vinden velen de nieuwe regeling nog te voorzichtig. En ook Donner presenteert nu een verdergaande herziening van het -nog niet in werking getreden- structuurregime. Zo wordt de mogelijkheid opgeworpen om de Raad van Commissarissen te laten opgaan in het bestuur, en niet langer als afzonderlijk orgaan te laten functioneren. Dit systeem sluit aan bij de Britse en Amerikaanse “one tier board”. De commissarissen zouden dan ook andere bevoegdheden krijgen, zoals een goedkeuringsrecht ten aanzien van bepaalde bestuursbesluiten. Donner meent dat enerzijds het bestuur zo wordt aangespoord om de commissaris tijdig bij het besluit te betrekken, en dat anderzijds de commissaris zich niet kan onttrekken aan zijn toezichthoudende taak. Mijns inziens is dan de vraag waar de scheidslijn bestuurder-toezichthouder zal gaan lopen. Donner meent dit te ondervangen door van de commissarissen te verlangen dat zij aan de aandeelhouders verantwoording afleggen over hun taakvervulling, bijvoorbeeld in de vorm van een verslag.
Voorts zal het structuurregime in zijn volgende herziening alleen nog verplicht zijn voor vennootschappen met 1000 werknemers of meer (in Nederland), in plaats van de huidige grens van meer dan 100 werknemers. Verder zouden minderheidsaandeelhouders met een gezamenlijk belang van minstens 30% het recht krijgen een toezichthouder te benoemen.
Een van de gevolgen van het structuurregime dat op 1 oktober a.s. in werking treedt, is dat de invloed van de grootaandeelhouder wordt vergroot. In aansluiting daarop, wenst Donner ondernemingen te vrijheid te blijven geven om beschermingsconstructies op te werpen tegen vijandige overnames. Het bestuur kan vervolgens gedurende 6 maanden het bod in overweging nemen. Indien de overnemende partij na 6 maanden echter 75% van de aandelen in handen heeft, dan kan deze de bestuurders en de commissarissen ontslaan, en nieuwe benoemen.
Ten behoeve van de tweede pijler, de integriteit van de ondernemingen, wijst Donner op de toepassing van de International Accounting Standards (zie mijn entry van 9 juli 2004); een verscherpt toezicht van de AFM op jaarrekeningen; en inspraak van aandeelhouders en or op de bezoldiging van de bestuurders.
Dan de derde pijler: de flexibilisering van vennootschappen. Het ministerie van economische zaken is al met een wetgevinstraject gestart voor de vereenvoudiging van besloten vennootschappen, onder andere door middel van het afschaffen van de kapitaalsbescherming, en het verruimen van de aansprakelijkheid van bestuurders. Tevens ligt er bij de Tweede Kamer een wetsvoorstel ter modernisering van de personenvennootschappen (zoals de v.o.f. of maatschap).
Al met al een heel samenspel van op handen zijnde veranderingen, waarvoor de minister de komende jaren heeft uitgetrokken. De nota is te lezen op de website van het ministerie van justitie.

Maja Bolè is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied handel- en ondernemingsrecht.

Vragen?