Hoe komt mijn foto op die site??

Het gerenommeerde radioprogramma over internet, Radio Online, besteedde vanavond aandacht aan een nieuwe Nederlandse site: www.wieis.nl. De bedoeling van deze site is een foto van alle Nederlanders op het net te krijgen en deze foto's met naam en woonplaats van de afgebeelde persoon via een zoeksysteem toegankelijk te maken.
In het programma werd mijn mening gevraagd over de juridische aspecten van zo'n site. Simpel gezegd: mag dit zomaar? Mijn antwoord was: nee. Er liggen hier diverse juridische bezwaren, in te delen in privacyrecht, portretrecht en auteursrecht.

Het bijzondere van de site is gelegen in de manier waarop de foto's er terecht komen. Deze kunnen namelijk niet alleen beschikbaar worden gesteld door de afgebeelde personen zelf, maar ook worden ingestuurd door vrienden, kennissen en familieleden. In dat geval moet wel tevens het e-mail adres van de afgebeelde persoon worden verstrekt, zodat diens toestemming gevraagd kan worden voor plaatsing.
Hier ligt al een potentieel probleem, zelfs als nooit tot publicatie wordt overgegaan. Op deze manier heeft de beheerder van de site namelijk niet alleen een foto, voornaam en woonplaats van iemand, maar ook een bijpassend geldig e-mail adres in handen. Dat zijn allemaal persoonsgegevens in de zin van de Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP) en die mogen alleen onder in die wet genoemde voorwaarden worden “verwerkt” (dat wil zeggen: verzameld, gebruikt, doorgegeven, etc.). Een van die voorwaarden is dat er een gerechtvaardigd doel is voor de verwerking. In artikel 8 van de WBP staan de categorieen gevallen opgesomd waarin zo'n verwerking is toegestaan. Bij het ontbreken van voorafgaande toestemming van de betrokkene zou ik niet zo snel kunnen bedenken onder welke toegestane categorie we de vorm van verwerking door wieis.nl zouden moeten plaatsen…

Maar er is meer. De site vermeldt zelf dat men ook aan foto's komt door middel van een “engine” die door “onze ontwikkelaars” is ontwikkeld en het web afstruint op zoek naar foto's in combinatie met namen. Ook op die manier zou uw foto dus op de site terecht kunnen komen en in dat geval weet u van niets! Wel mag u, zodra u op de hoogte bent, een e-mail sturen met de mededeling dat u daar niet van gediend bent, waarna de foto wordt verwijderd. Intussen is het kwaad echter al geschied. Bovendien: als u die e-mail stuurt heeft de beheerder wederom een foto met een bijpassend geldig mail-adres, etc. (zie boven).

Het plaatsen van foto's van mensen die daartoe niet zelf tevoren hun uitdrukkelijke toestemming hebben gegeven kan in strijd zijn met het portretrecht. Iedereen in Nederland geniet een aan het auteursrecht verwante bescherming van zijn gelaat. Als daarvan een afbeelding wordt gepubliceerd terwijl de afgebeelde persoon een redelijk belang heeft om zich daartegen te verzetten, dan kan juridische actie worden ondernomen. Zo'n redelijk belang kan bijvoorbeeld een privacy-belang zijn. Een verbod en ook schadevergoeding kunnen worden geeist. Portretten die in opdracht zijn gemaakt (en daar vallen bijvoorbeeld alle pasfoto's onder!) mogen al helemaal nooit worden gepubliceerd zonder toestemming van de geportretteerde.

En dan is er tenslotte nog het auteursrecht. De fotografen van alle niet in opdracht gemaakte portretten kunnen bezwaar maken tegen de publicatie van hun foto. Ook hier is schadevergoeding mogelijk, waarbij voor de bedragen aansluiting kan worden gezocht bij de richtprijzen van de Fotografenfederatie voor publicatie op internet. Zoals u kunt zien kan dit lekker aantikken…

Kortom: exploitanten van dit soort sites doen er het best aan zich te beperken tot gebruik van foto's van personen die hun toestemming hebben gegeven. Bovendien is het wel zo prettig als van de foto in kwestie vast staat dat deze “auteursrechtvrij” is.

Vragen?