Kort geding over decor Kopspijkers

Het zit de Vara niet mee. Eerst loopt de presentator van Kopspijkers weg naar Tien en nu is er weer een probleem met het decor van dit populaire programma. In dat decor zijn reproducties verwerkt van kunstwerken van de hand van de bekende kunstenaar en tattoo-artist Henk Schiffmacher. Deze zou daar echter nooit voor zijn betaald. In een kort geding dat aanstaande donderdag dient eist hij nu 80.000 euro van de Vara. Bovendien moeten de decorstukken worden ingeleverd en moet de verkoop van Kopspijker DVD's worden gestaakt.

Hoe zit dat eigenlijk met het decor van een televisieprogramma. Kun je daar rechten op uitoefenen?
Wel degelijk. Een decor dat “een eigen oorspronkelijk karakter heeft en het persoonlijk stempel van de maker draagt” is net als ieder ander werk van letterkunde, wetenschap of kunst auteursrechtelijk beschermd. Wordt het decor gebruikt in een televisie-programma, dan gelden de bijzondere bepalingen betreffende “filmwerken” uit de Auteurswet. Als gevolg daarvan geldt in beginsel de regel dat iedereen die een “bijdrage van scheppend karakter” aan het programma heeft gegeven, geacht wordt zijn auteursrecht te hebben overgedragen aan de producent. Er zijn immers zoveel creatieve medewerkers aan films en televisieprogramma's dat het exploiteren van het eindproduct ernstig zou worden bemoeilijkt als aan iedereen toestemming zou moeten worden gevraagd.

Uiteraard geldt de bovengenoemde regel echter alleen voor mensen die welbewust een bijdrage aan de film of aan het programma leveren. Makers van een zogenaamd oeuvre pre-existante, oftewel een werk dat niet voor het programma is gemaakt maar al bestond, vallen erbuiten. Zo geldt natuurlijk dat toestemming moet worden gevraagd aan de schrijver van een boek dat men wil verfilmen. Ook wie bestaande muziek als filmmuziek wil gebruiken zal toestemming moeten vragen. En voor het verwerken van bestaande kunstwerken in een decor ligt het niet anders…

De maker van een werk van letterkunde wetenschap of kunst kan op grond van zijn auteursrecht het verveelvoudigen en openbaar maken van zijn werken verbieden. Als hier inderdaad zonder toestemming van de maker schilderwerken in het decor zijn verwerkt dan is dat een verveelvoudiging. Misschien een verveelvoudiging in gewijzigde vorm, maar dat maakt het niet anders. Het uitzenden van een programma waarin zo'n verveelvoudiging is te zien, is een openbaarmaking daarvan. En het verkopen van DVD's van het programma is wederom het openbaar maken van verveelvoudigingen. Zonder toestemming van de auteursrechthebbende mag dat allemaal niet. Of de zaken echter inderdaad feitelijk zo liggen als hier beschreven moet echter nog komen vast te staan…

Vragen?