icon

Is alle ophef over de Grokster uitspraak terecht?

Er wordt zelden zoveel aandacht besteed aan een uitspraak van het US Supreme Court als gisteren het geval was rond de 'Grokster uitspraak'. Het NOS Journaal bracht het nieuws; de Volkskrant had het vanochtend prominent op de voorpagina: “Hof: Makers Piratensoftware strafbaar”. Hoewel hier enigszins sprake is van een klok/klepel effect, mag het verschijnsel “peer to peer (P2P) filesharing” zich klaarblijkelijk in een grote belangstelling verheugen. Naar mijn mening loopt iedereen echter een beetje hard van stapel. Laten we eens kijken wat er nu daadwerkelijk is beslist.

De belangrijkste overweging van het Hof was, in de woorden van Justice David Souter, de volgende: “one who distributes a device with the object of promoting its use to infringe copyright, as shown by clear expression or other affirmative steps taken to foster infringement, is liable for the resulting acts of infringement by third parties.” Zeer vrij vertaald en samengevat: als je een programma verspreidt met de bedoeling dat daarmee auteursrechtinbreuk gepleegd gaat worden ben je aansprakelijk als mensen dat ook daadwerkelijk gaan doen. Er is dan sprake van “inducement” (een term die zich hier naar mijn smaak net niet laat vertalen als “uitlokking”, maar daar wel dicht tegenaan zit; de regel wordt door het Hof ook “the inducement rule” genoemd). De genoemde bedoeling moet duidelijk zijn uitgedrukt of zijn af te leiden uit duidelijke gedragingen in de richting van het faciliteren van inbreuk.

Dat betekent dus dat iemand (Grokster, Morpheus, Kazaa) die een p2p-programma aanbiedt op zichzelf nog niet aansprakelijk is. Daarvoor moeten bijkomende omstandigheden aanwezig zijn die duidelijk maken dat het de bedoeling was dat dat ook daadwerkelijk met het programma zou gaan gebeuren (dat er dus inducement tot infringement was). In feite is het Amerikaanse Hooggerechtshof hiermee keurig binnen de lijnen van zijn eigen 'Betemax uitspraak' uit de jaren tachtig gebleven. Ook toen ging het erom of de makers van een 'device' (in dit geval: de videorecorder) aansprakelijk gesteld konden worden voor daarmee plaatsvindende auteursrechtinbreuk. Dit werd toen niet aangenomen, omdat zo'n apparaat nog voor heel andere doeleinden kan worden gebruikt dan het maken van illegale kopieën en de producenten er niet op uit waren vooral het maken van die illegale kopieën te stimuleren.

Dat laatste zou echter met de aanbieders van p2p programma's (in casu Grokster en Morpheus) wel eens anders kunnen liggen. Het Hof noemt daar drie argumenten voor. Allereerst waren beide aanbieders er duidelijk op gericht in het 'gat' te springen dat door hun voorganger Napster was nagelaten, terwijl duidelijk was dat daarmee altijd vooral beschermd materiaal was gekopieerd. Ten tweede hebben ze geen van beide filters aangebracht in de software die het kopiëren van auteursrechtelijk beschermd materiaal zouden moeten tegengaan (of dergelijke filters wel beschikbaar zijn is overigens nog een kwestie van hot debate). En ten derde zijn beide aanbieders gericht op het faciliteren van zoveel mogelijk downloads. Hoe meer downloads plaatsvinden, hoe meer advertenties zij gedurende het downloadproces kunnen laten zien. Daar ontlenen ze hun inkomsten aan. Anders gezegd: deze aanbieders van p2p software hebben er belang bij dat ook beschermd materiaal wordt gedownload.
Of deze drie elementen in casu gewicht in de schaal leggen moet de feitenrechter echter nog beslissen.

Ik vind deze uitspraak, zeker op basis van het laatstgenoemde aspect (de aanbieders worden er beter van als beschermd materiaal wordt gekopieerd) goed verteerbaar. Het is zeker niet zo dat iedereen die een p2p programma aanbiedt per definitie aansprakelijk wordt. Onder bijkomende omstandigheden (waaronder genoemd profiteren van inbreuk) echter wel.

Overigens: dit is uiteraard een Amerikaanse uitspraak. Het effect daarvan op de Nederlandse rechtsorde moet nog maar worden afgewacht. Vooralsnog heerst hier de uitspraak van de Hoge Raad inzake Kazaa: omdat P2P ook voor niet-inbreukmakende filesharing kan worden toegepast is er voorshands geen aanleiding het verspreiden van het programma onrechtmatig te achten.

Heeft u vragen?

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
Is alle ophef over de Grokster uitspraak terecht?

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief