Sebastiaan Levelt, 10 oktober 2005

Nieuwe Natuurbeschermingswet

Op 1 oktober 2005 is de nieuwe Natuurbeschermingswet in werking getreden. Met deze wet wordt beoogd de Europese Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn volledig in nationale wetgeving om te zetten. Genoemde richtlijnen hebben als doel unieke nationale en Europese natuurwaarden duurzaam in stand te houden, te verbeteren en toe te voegen aan het Europese Natura 2000-netwerk. De verplichtingen die voor de lidstaten zijn opgenomen in genoemde richtlijnen zijn in Nederland overigens opgenomen in zowel de Natuurbeschermingswet als de Flora- en faunawet uit 2002, waarmee dus regels zijn gegeven voor respectievelijk de gebieds- en de soortenbescherming.

De lidstaten van de Europese Unie wijzen beschermde natuurgebieden aan die waardevol zijn voor het behoud van biodiversiteit in Europa. Deze gebieden vormen een samenhangend netwerk van natuurgebieden: Natura 2000. De nieuwe Natuurbeschermingswet regelt de aanwijzing en bescherming van deze Natura 2000-gebieden.

Dit is niet de eerste wet in Nederland tot bescherming van de natuur. Vanaf 1967 gold er al een Natuurbeschermingswet. Deze wet maakte het onder andere mogelijk om gebieden aan te wijzen als Beschermde en Staatsnatuurmonumenten en ze zo te beschermen. Daar de Natuurbeschermingswet 1967 niet aan alle verplichtingen voldeed die in internationale verdragen en Europese verordeningen aan de bescherming van gebieden en soorten worden gesteld, is enkele jaren geleden een nieuwe Natuurbeschermingswet totstandgekomen, de Natuurbeschermingswet 1998. Deze gewijzigde Natuurbeschermingswet bleek echter evenmin te voldoen aan de door de Europese Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn gestelde eisen. Dit heeft geleid tot een aantal uitspraken van de Afdeling bestuursrechtspraak waarin op grond van een rechtstreekse werking van bepalingen uit deze richtlijnen een (goedkeuringsbesluit van een) bestemmingsplan werd vernietigd aangezien was nagelaten de door deze richtlijnen voorgeschreven passende beoordeling te laten plaatsvinden.

De nieuwe Natuurbeschermingswet voorziet voorts in een vergunningenstelsel voor projecten die gevolgen kunnen hebben voor Natura 2000-gebieden. Deze vergunningen worden verleend door de provincies of door de minister van LNV. Daarnaast zal Nederland in de komende jaren voor alle gebieden die samen Natura 2000 vormen, beheersplannen opstellen. Deze beheersplannen maken duidelijk welke activiteiten wel en niet mogelijk zijn in en om die gebieden.

Met de nieuwe wet wordt de rechtszekerheid in ieder geval een goede dienst bewezen. Of men nu vóór of tegen een bepaald project is, het was vanuit een oogpunt van rechtszekerheid volstrekt ongewenst dat op grond van de geldende nationale wetgeving niet kon worden voorspeld of een bestemmingsplan al dan niet rechtmatig was en dit pas in laatste instantie door de rechter via een niet altijd voor de hand liggende rechtstreekse toepassing van Europees recht kon worden vastgesteld. Als het goed is, zal nu veel eerder, bijvoorbeeld bij de beoordeling van de haalbaarheid van een project, met een redelijke mate van zekerheid kunnen worden vastgesteld of natuurbeschermingswaarden aan een project in de weg staan.

Vragen?