Ontslagstelsel op de schop (?) III

In twee eerdere bijdragen (20 en 28 juni) hebben we het al gehad over de plannen van het kabinet met betrekking tot het nieuwe ontslagstelsel. Zo mogen we dat eigenlijk niet noemen – het kabinet doet er alles aan om dit onderwerp in een breder perspectief te zetten, en heeft het over betere bemiddeling, opleiding, deeltijd, enzovoorts. Een soepeler ontslagrecht hoort daar echter bij, heeft minister Donner deze week nog in de krant gezegd. Het is het onderwerp waartegen de grootste weerstand bestaat, maar hij wil die plannen wel doorzetten. (Heel) kort gezegd: ontslag zonder voorafgaande rechterlijke toetsing, een maximering van de ontslagvergoeding, en een wettelijke vergoeding bij einde dienstverband voor alle werknemers, ook na een contract voor bepaalde tijd.

Werkgevers roepen natuurlijk al jaren dat het ontslagrecht soepeler moet, en dat de vérgaande bescherming van werknemers de doorstroming verhindert. Er zijn echter nogal wat vraagtekens te zetten bij de (summiere) informatie die de minister geeft. Wat is namelijk het voordeel van een vergoeding bij einde van een contract voor bepaalde tijd? Het voordeel van een contract voor bepaalde tijd is immers de grote mate van flexibiliteit. Die blijft, maar het wordt wel duurder.

De maximering van de ontslagvergoeding klinkt aardig, maar de meeste werknemers zullen daar niet veel van merken. Het gaat alleen schelen voor oudere werknemers die lang in dienst zijn (voor hen is dit een echte verslechtering) en voor werknemers met een hoog inkomen. Het feit dat de ontslagvergoeding in de wet komt die dan de kantonrechtersformule gaat vervangen: dat zal wel moeten als er een maximum aan komt, maar voor de rest is het de vraag of dat veel gaat veranderen. Er zal toch (mogen we aannemen) een correctiefactor blijven, die slecht gedrag straft (hogere vergoeding als de werkgever fout zit, lagere of geen vergoeding als de werknemer een verwijt kan worden gemaakt). We zullen dus niet af raken van de rechtszaken, denk ik. Wel zullen die rechtszaken in toenemende mate gaan over (niets anders dan) het geld. Nu komt daar nog de discussie bij óf het dienstverband wel moet eindigen, maar in negen van de tien zaken gebeurt dat ook wel.

Dat de preventieve ontslagtoets verdwijnt is, denk ik, een goede zaak. Daarin onderscheidt Nederland zich al jaren van alle landen om ons heen, en dat stelsel maakt de verhoudingen inderdaad scheef. En wat erger is: het stimuleert werknemers niet om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor hun “employability”.

Kortom: ontslag zal wel makkelijker worden, maar niet goedkoper. Als de doelstelling van het kabinet is om meer mensen sneller aan het werk te krijgen, zal het toch niet de bedoeling zijn dat de werkloze werknemer straks zekerder is van geld (uitkering en vergoeding). Dat lijkt wel de consequentie van de huidige plannen, zeker als je ziet dat zelfs na een contract voor bepaalde tijd een vergoeding moet worden betaald. Wedden dat als dat gebeurt, de WW omlaag gaat, gefinancierd door de werkgever?

Arco Siemons is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied arbeidsrecht.

Vragen?