Leeftijdsonderscheid bij reorganisaties?

De Commissie voor gelijke behandeling heeft een advies opgesteld om meer duidelijkheid te scheppen over de toelaatbaarheid van leeftijdsonderscheid in sociale plannen. Het volledige advies van de Commissie aan werkgevers en werknemersorganisaties van 14 september 2007 is in te zien op de website.van de Commissie Gelijke Behandeling

Verboden leeftijdsonderscheid
De Wet gelijke behandeling verbiedt in beginsel om onderscheid te maken bij het aangaan en beëindigen van een arbeidsverhouding, bij arbeidsvoorwaarden en bij mogelijkheden om onderwijs, scholing of vorming te volgen (artikel 3 WGBL). Het verbod van onderscheid geldt niet als het onderscheid objectief gerechtvaardigd is door een legitiem doel en de middelen voor dat doel passend en noodzakelijk zijn (artikel 7 WGBL).

Verzachtende regelingen
In sociale plannen worden vaak aparte regelingen getroffen voor oudere werknemers die de gevolgen van reorganisatieontslag voor oudere werknemers verzachten. Het advies van de Commissie gaat over de houdbaarheid van dergelijke regelingen. De ontslagvolgorde is uitdrukkelijk geen onderwerp van het advies. Sinds maart 2006 geldt hiervoor het afspiegelingsbeginsel (zie bijdragen van 9 december 2005 en 24 november 2006)

Rechtvaardigingsgrond
De Commissie stelt in het advies dat er een objectieve rechtvaardigingsgrond aanwezig is voor het maken van onderscheid voor oudere werknemers. Ouderen hebben in de huidige arbeidsmarkt een minder goede marktpositie. Of de getrokken leeftijdsgrenzen door de beugel kunnen wordt beantwoord in het kader van de passendheid en de noodzakelijkheid van het gekozen middel. In het advies worden een drietal middelen nader uitgewerkt. Enkele opvallende punten zijn de volgende:

Middel: de kantonrechtersformule in sociale plannen
Het hanteren van een genuanceerde kantonrechtersformule is niet in strijd met de Wet Gelijke Behandeling, mits er in zekere mate is gemotiveerd waarom de gehanteerde leeftijdsgrenzen zijn gekozen. Hierbij zou kunnen worden aangesloten bij de onderzoeken naar de arbeidsmarktpositie van oudere werknemers van het CWI en CBS. Het is van belang dat sociale plannen die geacht worden te gelden voor een aantal jaren en voor toekomstige reorganisatie periodiek worden herijkt.

Middel: leeftijdsgebonden toegang tot bemiddeling en scholing
De Commissie acht een regeling in een sociaal plan waarbij een outplacementtraject niet openstaat voor werknemers boven een bepaalde leeftijd is in beginsel strijdig met de Wet gelijke behandeling. Wel moet er een redelijke verhouding bestaan tussen de kosten voor de outplacement en de tijd dat een werknemer profijt van de outplacement heeft. Als die verhouding scheef dreigt te lopen, dan kan leeftijdsonderscheid gerechtvaardigd zijn.

Middel: Aparte regelingen voor ouderen
Er kunnen goede redenen zijn om de kantonrechtersformule niet voor oudere werknemers te hanteren, maar te voorzien in een suppletie van het inkomen tot de pensioengerechtigde leeftijd. Dit is geoorloofd mits de getrokken leeftijdsgrens terug te voeren is op de veronderstelde arbeidsmarktpositie. Indien de vrije keuze van werknemers tussen verschillende regelingen eenzelfde beslag legt op het beschikbare budget, dan verdient het de voorkeur betrokkenen een keuze te bieden. Is een keuzemogelijkheid tussen de verschillende regelingen niet mogelijk dan geldt het volgende: Voorziet de regeling voor oudere werknemers alleen in een in de tijd uitgesmeerde suppletieregeling, terwijl andere werknemers aanspraak hebben op een bedrag ineens, dan ligt het voor de hand de oudere werknemer tenminste ook een aanspraak op het totale suppletiebedrag ineens te bieden.

Tot slot
Het advies van de Commissie zou ertoe moeten leiden dat in Sociale plannen meer aandacht zal komen voor de redenen van het toegepaste leeftijdsonderscheid. De feitelijke arbeidsmarktpositie van de oudere werknemer beslissend voor de vraag of het onderscheid geoorloofd is en er zal daarom aansluiting moeten worden gezocht bij onderzoeken naar de arbeidsmarktpositie van oudere werknemers.

Annejet Lamme is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied arbeidsrecht.

Vragen?