Lex Bruinhof, 6 augustus 2008

Hoe openbaar is een afgeschermde website?

Er is de laatste tijd opeens veel te doen over al dan niet onrechtmatige uitlatingen op min of meer besloten websites. In het onderstaande eerst een heel korte bloemlezing van vier zaken die recent tot een uitspraak leidden en daarna een korte analyse.

1. Eergisteren werd een vrouw uit Bovensmilde door de politierechter te Assen veroordeeld wegens smaad omdat ze op haar besloten Hyves profiel haar ex-man voor pedofiel uitmaakte. Het profiel was alleen door haar Hyves “vrienden” te lezen.

2. In een civiele zaak van een paar weken geleden verbood de Voorzieningenrechter te Den Bosch een “virtuele stalker” om zich in woord en/of geschrift via internet, weblog, e-mail, sms, krant, persoonlijke brieven en circulaires of anderszins uit te laten over zijn ex en haar nieuwe partner. Deze meneer had onder andere ook gebruik gemaakt van Hyves (maar daarnaast van nog veel meer sites -ook openbare).

3. De Rechtbank Amsterdam sprak op 2 juni iemand vrij die zich op het internetforum “Polinco” beledigend had uitgelaten over o.a. homo’s en allochtonen omdat hij “juist door de keuze voor [het forum in kwestie] in de veronderstelling verkeerde – en ook de bedoeling had – dat zijn uitlatingen slechts door een klein groepje gelijkgestemden zouden worden gelezen. Zijn opzet was derhalve gericht op een beperkte mate van openbaarheid.” De vrijheid van meningsuiting ging onder deze omstandigheden vóór de werking van het beledigingsartikel 137c Wetboek van Strafrecht, aldus de rechtbank.

4. Het Hof Amsterdam veroordeelde op 16 juni echter iemand die zich op internet beledigend en haatzaaiend had uitgelaten over resp. parlementariër Verdonk en over homo’s juist wél op grond van 137d Wetboek van Strafrecht, o.a. overwegend: “Door gebruik te maken van het internet heeft verdachte welbewust gekozen voor een medium met een groot potentieel publieksbereik en kon via zijn website ook daadwerkelijk een groot publiek worden bereikt. Daaraan doet niet af dat internetgebruikers de website van verdachte moesten aanklikken en aldus “niet ongevraagd” zoals bij het medium radio of televisie, met verdachte’s opinies in aanraking kwamen. Niet gebleken is dat de website bijvoorbeeld met een wachtwoord was beschermd”.

Valt hier een grote lijn te zien?
Welnu, de tweede zaak moeten we maar buiten beschouwing laten: de publicist gebruikte hier zoveel (besloten en niet besloten) sites dat de uitspraak weinig richting geeft. De twee laatstgenoemd strafzaken zouden echter de indruk kunnen wekken dat je er op internet nog wel beledigend op los kunt fulmineren, als je dat maar op een besloten gedeelte van het net doet. De eerstgenoemde uitspraak maakt echter duidelijk dat een Hyvesprofiel (ook al is de toegang daartoe gelimiteerd tot “vrienden”) in ieder geval niet besloten genoeg is. (Vreemd genoeg is een politiek incorrect forum (derde zaak) dat voor de rechtbank Amsterdam weer wel… )

Kortom: er tekent zich iets van een lijn af, maar nog niet erg duidelijk. Ik ben wat korter door de bocht. Wat mij betreft is alles op het net wat zonder al te veel moeite te betreden is openbaar. Zolang er nog Hyvers zijn die 5000 of meer “vrienden” hebben (en dan bedoel ik echt niet alleen Sultana’s Mr. Jummy) valt Hyves daar ook onder. Op dergelijke plekken gelden de regels inzake onrechtmatige publicaties wat mij betreft onverkort.

Waar nodig helpt het “piep-systeem” natuurlijk mitigerend. Zo lang er niet wordt geklaagd heeft niemand kennelijk last. En zodra iemand uit volle overtuiging gaat klagen over wat er op een bepaalde site staat, mag je al snel aannemen dat die site in ieder geval méér openbaar is dan klager (en wellicht publicist) lief is.

Vragen?