‘Supine pozvonochnost’: Russische rechterlijke macht afhankelijk en partijdig. Yukos Capital kan incasseren.

Gisteren oordeelde het Gerechtshof Amsterdam dat de Luxemburgse vennootschap Yukos Capital alsnog een aantal Russische arbitrale vonnissen in Nederland ten uitvoer mag laten leggen. Dat deze arbitrale vonnissen in middels door de Russische rechter zijn vernietigd, vormt daarvoor geen belemmering.

Yukos Capital (Luxemburg) en Yuganzkneftegaz (Russische Federatie) behoorden beiden tot het concern Yukos Oil Company en hadden onderling een aantal geldleningen afgesloten. Op 19 december 2004 werd Yunganzkneftegaz bij openbare executieveiling verkocht in verband met door de Russische staat aan haar opgelegde belastingaanslagen. Via een kleine omweg werd het aandelenkapitaal Yunganzkneftegaz verkregen door Rosneft; toentertijd een 100% Russisch staatsbedrijf.

Daarop daagde Yukos Capital Yunganzkneftegaz voor het International Court of Commercial Arbitration te Moskou en verkreeg vier arbitrale vonnissen waarbij Yunganzkneftegaz werd veroordeeld tot terugbetaling van ca. € 7 miljard. Omdat zich in Nederland gelden van Yunganzkneftegaz bevonden, vroeg Yukos Capital aan de Rechtbank Amsterdam toestemming om de arbitrale vonnissen hier ten uitvoer te mogen laten leggen.

Die toestemming werd door de rechtbank geweigerd omdat de Russische rechter de arbitrale vonnissen inmiddels had vernietigd. Hiertegen ging Yukos Capital in hoger beroep bij het Gerechtshof Amsterdam. Zij beriep zich daarbij op de stelling dat de Russische burgerlijke rechter niet onpartijdig is en sterk afhankelijk is van de Russische uitvoerende macht. Aan het vonnis waarbij de Russische rechter de arbitrale vonnissen vernietigd heeft, zou om die reden in Nederland geen rechtskracht mogen worden verleend.

Het gerechtshof gaat in deze klacht mee. Het doet dit onder verwijzing naar verschillende rapporten en resoluties van internationale organisaties zoals de Raad van Europa, alsmede de weigering van de Engelse en Zwitserse rechter om tot vervolging danwel uitlevering van bestuurders van Yukos Oil Company over te gaan. Ook wordt verwezen naar het boek Putin’s Russia van de op 7 oktober 2006 vermoorde Anna Politkovskaya. Het Hof citeert daaruit o.a.:

“The fact of the matter is that our courts were never as independent as you might have thought from our Constitution. At the present time, however, the judicial system is cheerfully mutating into a condition of total subservience to the executive. It is reaching unprecedented levels of ‘supine pozvonochnost’. This word is used in Russia to refer to the phenomenon of a judge delivering a verdict in accordance with what has been dictated to him in the course of a phone call (zvonok) by representatives of the executive branch of the government.”

Volgens het Amsterdamse gerechtshof is de Russische burgerlijke rechter aldus te zeer een verlengstuk van de uitvoerende autoriteiten en laat hij zich bij het nemen van zijn beslissingen teveel leiden door de Russische staatsbelangen.

Koen van den Berg is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied vennootschapsrecht.

Vragen?