Lex Bruinhof, 18 juni 2010

Weg is pas weg als het écht weg is.

Internet is een almaar uitdijend archief. Wat eens geplaatst is blijft geplaatst tot het actief weer weggehaald wordt (of een serviceprovider ermee ophoudt -Geocities!). Maar ook dan is het nog niet meteen écht weg. Vooral de cache-geheugens van zoekmachines als Google kunnen geplaatste artikelen nog lang terughalen. De vermelding “in cache” bij het zoekresultaat leidt dan nog steeds naar het oorspronkelijke artikel.

Dat kan een probleem vormen als een artikel echt weg moet zijn, omdat de rechter dat bevolen heeft. Dat doen rechters bijvoorbeeld als sprake is van een onrechtmatige publicatie. Zo ook de Voorzieningenrechter te Alkmaar, die oordeelde dat op internetfora geplaatste artikelen over seksueel misbruik van met name genoemde kinderen (met kennelijk ook vermelding van een bepaalde verdachte) onrechtmatig waren. Die artikelen moesten weg van de rechter, en ook écht weg, op verbeurte van een dwangsom:

“veroordeelt [eisers] om binnen één week na betekening van dit vonnis de artikelen […] te verwijderen en verwijderd te houden, in zoverre dat deze artikelen op geen enkele wijze meer via welke zoekopdracht dan ook op het internet zijn terug te vinden, op straffe van verbeurte van een dwangsom van € 2.500,– per dag […] met een maximum aan de te verbeuren dwangsommen van € 25.000,–.”

Binnen twee maanden was de zaak weer terug bij dezelfde Voorzieningenrechter in een zogenaamd executiegeschil. De oorspronkelijke eiser meende dat niet aan het vonnis was voldaan en had dwangsommen opgeëist, terwijl de oorspronkelijke gedaagden meenden alles gedaan te hebben wat in hun vermogen lag om de artikelen verwijderd te krijgen. Zij hadden de beheerders van de internetfora aangeschreven en de artikelen waren daar inderdaad verwijderd. Ook hadden ze de beheerders van zoekmachines aangeschreven met het verzoek vermelding van de artikelen te verwijderen. Ze hadden alleen geen rekening gehouden met de Google cache…

De rechter is zelf gaan kijken of (zoals door de oorspronkelijke eisers werd beweerd) bij Google gemakkelijk informatie kan worden gevonden over het helemaal verwijderen van een bepaalde URL (“webpagina”). Volgens de rechter is dat inderdaad het geval: Google legt zelf uit dat je eerst de eigenaar van de site moet vragen de pagina te verwijderen. Daarna moet je aan Google vragen de informatie uit de zoekfuncties te verwijderen. De Voorzieningenrechter:
“Door Google wordt daarbij benadrukt dat het van belang is om bij dat verzoek gebruik te maken van het openbare hulpprogramma voor het verwijderen van URL's, juist om ervoor te zorgen dat er geen in het cachegeheugen opgeslagen kopie of fragment van de inhoud wordt weergegeven in de zoekresultaten van Google.”

Dat nu was in dit geval niet gebeurd. “Maar wij zijn computerleken en wisten niet hoe dat moest”, luidde het verweer. Daar had de rechter geen boodschap aan:
“Op [eisers] rustte uit hoofde van het vonnis een zware inspanningsverplichting (verstevigd met een dwangsombepaling) om aan hun verplichtingen uit dat vonnis te voldoen. Als zij van mening zijn dat zij onvoldoende kennis van internet hadden om er zeker van te zijn dat zij aan het vonnis voldeden had het op hun weg gelegen zich daarover te laten voorlichten of daar nadere informatie over in te winnen.”

Dus: als een rechter zegt dat een publicatie écht helemaal van internet weg moet dan zul je de nodige technische stappen moeten nemen. Heb je daar onvoldoende kennis voor dan moet je zorgen dat je die krijgt of inhuurt. Anders zijn de gevolgen voor eigen rekening.

Een passend vonnis om te bewerkstelligen dat onrechtmatige publicaties zo goed en volledig mogelijk verdwijnen. Maar het internet blijft uiteraard het internet. Zodra het om een enigszins controversiële zaak gaat duiken er van publicaties altijd mirrors op, bij voorkeur gehost in verre vreemde landen en geplaatst door slecht traceerbare personen. Als die mirrors dan weer zoekresultaten opleveren zul je ook daar achteraan moeten, maar wel in redelijkheid (zolang je iets niet weet hoef je het niet te bestrijden).
Ik ben benieuwd of wij uit dien hoofde nog uitspraken gaan zien.

Vragen?