Het Nieuwe Werken

Zoals wij eerder al schreven is de regering actief bezig om werknemers zo flexibel mogelijk te laten werken, zodat onder ander arbeid en zorg beter met elkaar kunnen worden gecombineerd en zoveel mogelijk mensen kunnen participeren aan de arbeidsmarkt. Bij die flexibiliteit hoort ook de mogelijkheid om plaats- en tijdongebonden te kunnen werken.

Volgens het regeerakkoord zou deze regering zo veel mogelijk belemmeringen voor thuis- en telewerken tegengaan. Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid De Krom heeft daar uitvoering aangegeven door onderzoek te laten doen door de Universiteit van Amsterdam naar “het Nieuwe Werken”. Het Nieuwe Werken (HNW) is elke vorm van werken, waarbij de werknemer kan kiezen uit werkplekken en werktijden. Daaronder valt niet alleen thuiswerken, maar ook de mogelijkheid om op verschillende vestigingen van een bedrijf te werken of het deels werken in internetcafés of andere openbare ruimtes.

De conclusie van de Universiteit van Amsterdam is dat de huidige wetgeving HNW reeds mogelijk maakt. Om het nog iets toegankelijker te maken zal de staatssecretaris de wetgeving op twee punten aanpassen. Momenteel valt tijd- en plaatsongebonden werk volledige onder de arbo-wetgeving. Dat betekent dat de werkgever te allen tijde verantwoordelijk is voor de arbeidsomstandigheden, dus ook in sommige gevallen in het internetcafé. Voor thuiswerken geldt reeds een beperkter arbo-regime. Dat beperkte regime zal ook worden toegepast op plaats – en tijdongebonden arbeid op andere plaatsen dan in een woning. Daarnaast zullen achterhaalde ICT-begrippen uit arbo-wetgeving worden aangepast aan de huidige technologie ten behoeve van de telewerkbepalingen. De genoemde wijzigingen treden per 1 juli 2012 in werking.

Ten aanzien van de zorgplicht en de daarmee samenhangende aansprakelijkheid van de werkgever blijft de wetgeving onveranderd. Wel worden er folders gemaakt en fora opgericht waar werkgevers zich kunnen laten informeren (www.werkenvervoer.nl en Taskforce Mobiliteitsmanagment)

De vraag is of de werkgevers met deze summiere aanpassingen nu wel de cultuuromslag willen maken en massaal HNW zullen invoeren. Met name ten aanzien van de risicoaansprakelijkheid van werkgevers bij HNW is nog veel onduidelijkheid.

De werkgever is aansprakelijk voor de schade die het gevolg is van het niet naleven haar zorgplicht op het gebied van arbeidsomstandigheden. Indien komt vast te staan dat een werkgever de geldende arbo-regels niet heeft nageleefd, is hij verplicht de daardoor geleden schade van de werknemer te vergoeden. Die zorgplicht is van toepassing op de werkplek waar de werkgever de inrichting van kan bepalen, maar sterkt zich ook uit tot openbare plaatsen waar het werk wordt uitgevoerd.
Ten aanzien van openbare gelegenheden, zoals de weg of een internetcafé, waar de werkgever de arbeidomstandigheden niet kan beïnvloeden, is de werkgever wel verplicht zich te oriënteren op de mogelijke risico’s. De werkgever dient de werknemer daarover te informeren of waarschuwen en zo nodig moet daarvoor een verzekering worden afgesloten. Dit gaat niet zover dat de werkgever de werknemer voor elk mogelijk gevaar in de openbare ruimte of thuis dient te waarschuwen. Volgens vaste jurisprudentie kan van een werkgever in redelijkheid niet verwacht worden dat er instructies worden gegeven omtrent een alledaagse handeling, ook in huishoudelijke sfeer. Van een werknemer mag verwacht worden dat hij een minimale voorzichtigheid betracht in dagelijks voorkomende situaties met een beperkt risico. De zorgplicht van de werkgever strekt derhalve niet zover dat de werknemer voor de risico’s voor alledaagse toevallige ongelukjes dient te worden gewaarschuwd.

Met betrekking tot het thuiswerken zal ten aanzien van de aansprakelijkheid een onderscheid tussen werk- en privétijd moeten worden gemaakt. Vooralsnog zal het van geval tot geval bekeken moeten worden of de werknemer tijdens het ongeval of een ander tot schade lijdende handeling onder het gezag van zijn werkgever handelde of in zijn privé sfeer. Dit onderscheid zal in het kader van HNW steeds moeilijker kunnen worden gemaakt.

Ten slotte bestaat het risico dat werkgevers geen zicht meer hebben op de arbeidstijden van de werknemers, terwijl de werkgever wel aansprakelijk is voor de eventuele schade als gevolg van een te hoge werkdruk, overwerk, belastende onregelmatige werktijden en RSI.

Het is verstandig om duidelijke afspraken te maken over HNW en regelmatig met de werknemers te evalueren. Concrete risico’s voor werkgevers en werknemers zullen pas zichtbaar worden nadat HNW is ingevoerd.

Maartje Oliemans-Ouwehand is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied arbeidsrecht.

Vragen?