icon

Arbitragebeding onredelijk bezwarend voor consumenten

In de algemene voorwaarden bij aannemingsovereenkomsten is meestal opgenomen dat niet de rechtbank, maar de Raad van Arbitrage voor de Bouw bevoegd is over geschillen te oordelen.

In een uitspraak van het Hof Leeuwarden van 5 juli 2011 is geoordeeld dat een dergelijk beding voor consumenten onredelijk bezwarend is in de zin van artikel 6:233 aanhef onder a BW.

De consument in deze zaak had in plaats van bij de Raad van Arbitrage een procedure bij de rechtbank aanhangig gemaakt. De aannemer beriep zich op de algemene voorwaarden (i.c. Algemene voorwaarden voor aannemingen in het bouwbedrijf 1992), welke voorwaarden voorzien in geschilbeslechting door arbitrage. De consument vorderde vervolgens vernietiging van dit beding. De rechtbank achtte het beding onredelijk bezwarend en kende met name betekenis toe aan het feit dat partijen niet afzonderlijk over het beding hebben onderhandeld en dat het beding de consument de mogelijkheid ontneemt het geschil voor te leggen aan de gewone rechter. Het beroep op vernietiging van het beding is gehonoreerd door de rechtbank.

In hoger beroep heeft het Hof de grief van de aannemer verworpen met een uitgebreide motivering, en deze luidt samengevat:

Het arbitragebeding is als een algemene voorwaarde opgenomen in de tussen partijen gesloten overeenkomsten. Een dergelijk beding wordt niet op grond van artikel 6:236 of 6:237 vermoed of bij voorbaat geacht onredelijk bezwarend te zijn. Het dient daarom te worden getoetst aan de open norm van artikel 6:233, aanhef en onder a BW. De invulling van deze norm zal in overeenstemming moeten zijn met Europese wetgeving: de Richtlijn 93/13/EEG van 5 april 1993 betreffende oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten.

Voor overeenkomsten met consumenten geven art. 6:236 BW (zwarte lijst) en 6:237 BW (grijze lijst) een opsomming van bedingen die steeds onredelijk bezwarend zijn respec-tievelijk vermoed worden onredelijk bezwarend te zijn. Opvallend is dat het Hof voorbijgaat aan hetgeen in artikel 6:236n BW is bepaald:
Onredelijk bezwarend is een beding dat voorziet in de beslechting van een geschil door een ander dan hetzij de rechter die volgens de wet bevoegd zou zijn, hetzij een of meer arbiters, tenzij het de wederpartij een termijn gunt van tenminste een maand nadat de gebruiker zich schriftelijk jegens haar op het beding heeft beroepen om voor beslechting van het geschil door de volgens de wet bevoegde rechter te kiezen.

Het hof overweegt dat bij de toetsing van de open norm van artikel 6:233 sub a BW de rechter niet is beperkt door hetgeen de Nederlandse wetgever in artikel 6:236 sub n BW heeft bepaald. De rechter moet in het bijzonder acht slaan op de bewoordingen en het doel van de richtlijn, teneinde het met die richtlijn beoogde resultaat te bereiken.

Volgens de richtlijn is een beding in een overeenkomst, waarover niet afzonderlijk is onderhandeld als oneerlijk te beschouwen, indien het in strijd met de goede trouw, het evenwicht tussen de uit de overeenkomst voortvloeiende rechten en verplichtingen van partijen te nadele van de consument aanzienlijk verstoort. Het Hof verwijst naar een in de bijlage van de Richtlijn als oneerlijk aangemerkt beding; het belemmeren van het indienen van een rechtsvordering door consumenten.

Bepalend is dat:
– De consument wordt afgehouden van de rechter, die de wet hem toekent zonder dat bij zich daarvan in de regel van bewust is en zonder dat dit onderwerp van onderhandeling is geweest.
– Nadelen van een arbitrageprocedure zijn voor consumenten; de onafhankelijkheid van de arbiter is niet op dezelfde wijze gewaarborgd als de van de overheidsrechter. De arbiter is niet op dezelfde wijze gehouden aan toepassing van de wettelijke regels. De kosten van een arbitrageprocedure kunnen hoger zijn. De afstand tot de zittingplaats van de Raad van Arbitrage kan voor de consument belemmerend zijn.

Tot slot is van belang dat in het voorontwerp herziening Arbitragewet tot uitgangspunt is genomen dat het arbitragebeding vernietigbaar is voor zover de consument geen keuze wordt gelaten tussen de overheidsrechter of arbitrage.


Annejet Lamme is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied bouwrecht.

Heeft u vragen?

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
Arbitragebeding onredelijk bezwarend voor consumenten

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief