Hof: Marktplaats is slechts een "host"…

Het intellectuele eigendomsrecht is veel dank verschuldigd aan de Tripp Trapp stoel. Deze verstelbare kinderstoel, op de markt gebracht door de Noorse meubelfabrikant Stokke, is regelmatig nagemaakt door diverse partijen. Dat heeft een serie uitspraken opgeleverd, die de auteursrechtelijke jurisprudentie hebben verrijkt. Daarbij stond vooral de vraag centraal: “Hoeveel moet je afwijken van het origineel om geen auteursrechtinbreuk meer te plegen?” Boeiende kost.

Deze week deed het Gerechtshof Leeuwarden echter uitspraak in een Tripp-Trapp-zaak waarin het nu eens niet om een inbreuk ging. Althans, niet direct. Aan de orde was de vraag hoe ver een webbeheerder moet gaan om handel in inbreukmakende artikelen te voorkomen en opsporing van inbreukmakers te faciliteren. De webbeheerder in kwestie was Marktplaats en de inbreukmakende artikelen waren, inderdaad, Tripp Trapps.

Want ondanks de diverse door Stokke gewonnen procedures, zijn er de nodige namaak Tripp Trapps in het verkeer gekomen. Het duurt immers even voordat zo'n zaak is uitgeprocedeerd en intussen zijn er dan al de nodige exemplaren verkocht. Die gaan circuleren. Want ook zo'n namaak Tripp Trapps is, hoe verstelbaar ook, op een gegeven moment te klein voor je kinderen en dan wil je zo'n ding kwijt. Weggooien is zonde, dus: op Marktplaats ermee. Tweedehands wordt dan dus wederom een inbreukmakend artikel aangeboden. Stokke vind dat niet fijn, want die wil natuurlijk liever dat mensen een nieuwe échte Tripp Trapp kopen. Heeft Marktplaats een rol in het voorkomen en/of bestrijden van dit tweedehands aanbod?

Welnu: nee. Althans: geen erg uitgebreide rol. Het Hof begint met te constateren dat Marktplaats een “dienst van de informatiemaatschappij” verricht in de zin van artikel 6:196c lid 4 van het BW. Dat wil zeggen: dat zij een tussenpersoon is in het informatieverkeer op internet, een “host“, net zoals bijvoorbeeld een provider. Deze tussenpersonen hebben geen actieve rol met betrekking tot de informatie (en nemen daar -ook al door de enorme omvang daarvan- ook helemaal geen kennis van). Daarom geldt voor hen de regel: “(a) niet aansprakelijk voor de inhoud, zo lang ze niet weten (of redelijkerwijs behoren te weten) dat bepaalde via hen aangeboden informatie onrechtmatig is; (b) wél prompt moeten ingrijpen zodra ze dat wél (behoren te) weten”.

Marktplaats kwalificeert voor toepassing van deze regel, zo lang zij een neutrale rol aanneemt bij het plaatsen van de advertenties. Dat wil zeggen: zo lang zij zich daar niet actief mee bemoeit (door bijvoorbeeld optimalisatie services te bieden). Dit was al uitgemaakt door het HvJEU naar aanleiding van een door l'Oréal tegen e-Bay aangespannen procedure. Stokke had nog wel aangevoerd dat Marktplaats wel degelijk (algemene) hulp biedt bij het plaatsen van de advertentie en het categoriseren daarvan, maar dat zijn volgens het Hof (m.i. terecht) slechts algemene en technische inlichtingen, die haar rol niet opeens actief maken. Ook het suggereren van zoektermen leidt daar niet toe.

Stokke had ook aangevoerd dat het feit dat zij regelmatig bij Marktplaats had geklaagd over het feit dat er via haar site “doorlopend” inbreukmakende nep-Tripp Trapps werden aangeboden, een mededeling was die het hierboven onder “(b)” bedoelde prompte ingrijpen zou moeten bewerkstelligen. Het Hof overwoog echter (wederom terecht, m.i.) dat een dergelijke mededeling geen enkel aanknopingspunt biedt om Marktplaats op het spoor van een bepaalde advertentie te zetten. Als je daarbij ook nog eens in beschouwing neemt dat 95% van de op Marktplaats aangeboden Tripp Trapps the real thing betreffen dan geldt dat helemaal, aldus het Hof. En het staat buiten kijf dat Marktplaats steeds prompt heeft gehandeld als een concrete inbreukmakende advertentie werd gemeld.

Marktplaats pleegt ook zelf geen auteursrechtinbreuk. Zij maakt de inbreukmakende advertenties niet openbaar. Ook hier is zij slechts een tussenpersoon, een “mere conduit” in de Engelstalige terminologie. Op zichzelf kan ook dáár tegen worden opgetreden (via artikel 26d, zoals BREIN succesvol deed in haar vorderingen tot de Pirate Bay blokkade), maar dan wordt er een afweging gemaakt tussen de wederzijds betrokken belangen. Gezien de relatief geringe omvang van de inbreuk en de effectieve en betrekkelijk goedkope wijze waarop nu al op inbreuk wordt gereageerd (Stokke maakt daartoe gebruik van de diensten van een speciaal bureau dat de inbreuk-advertenties opspoort en doorgeeft aan Marktplaats), slaat die afweging door naar Marktplaats. Om dezelfde redenen hoeft Marktplaats ook niet te gaan filteren of NAW gegevens van adverteerders te verschaffen.

Een terechte uitspraak, lijkt me. En voor wie het wil zien een bevestiging van mijn relativerende opmerkingen naar aanleiding van de uitspraak inzake de Pirate Bay blokkade van twee weken geleden. Internet-hosts zijn niet zómaar te verplichten tot maatregelen of blokkades die een concreet aangewezen inbreuk overstijgen. Dan moet er toch wel meer aan de hand zijn dan inbreuk van relatief beperkte omvang. Op dat vlak zegt het ruim 90% legale Tripp Trapp aanbod bij Marktplaats natuurlijk wel iets ten opzichte van het 90% illegale torrent aanbod bij The Pirate Bay…

Kortom: het “hellend vlak” helt nog niet zo heel erg.

Vragen?