Victor Bouman, 18 april 2013

Google en de publicatie van verwijderingsverzoeken

Eén van de vele manieren waarop rechthebbenden inbreuk op hun intellectuele-eigendomsrechten op het internet proberen tegen te gaan, is door Google te verzoeken links naar inbreukmakend materiaal uit de zoekresultaten te verwijderen. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om verwijzingen naar films die zonder toestemming van de rechthebbende zijn te downloaden (bijvoorbeeld via Bittorrent), maar ook links naar muziekbestanden op websites of foto's. Google publiceert veel van deze verzoeken op een speciale website en enkele filmstudio's hebben Google nu verzocht om verwijzingen naar de daar gepubliceerde verzoeken weer uit de zoekresultaten te verwijderen.

Hoe gaat het indienen van een dergelijk verzoek in zijn werk? Een rechthebbende kan via een speciale pagina op de site van Google een verzoek indienen om bepaalde links te verwijderen. Dit hoeft overigens niet per se naar aanleiding van inbreuk op een auteurs- of merkrecht te zijn, maar kan ook als er sprake is van bijvoorbeeld smaad of laster op de site waarnaar Google verwijst. Een medewerker van Google controleert vervolgens de melding en beslist of de link verwijderd wordt en dus niet meer verschijnt in de zoekresultaten.

Op grond van Amerikaanse wetgeving is het bedrijf verplicht deze mogelijkheid te bieden. Ook Nederlandse internettussenpersonen (zoals hostingproviders) bieden vaak zo'n ‘notice-and-takedown-procedure', maar dit is op vrijwillige basis. Overigens is een website onder bepaalde voorwaarden volgens zowel Nederlandse als Amerikaanse wetgeving aansprakelijk voor onrechtmatige informatie zodra zij daar kennis van heeft, dus is de eigenaar er alles aan gelegen de informatie na melding zo snel mogelijk te verwijderen.

Google stuurt al sinds 2002 veel van de verwijderingsverzoeken die zij ontvangt door naar de website Chilling Effects, een initiatief van enkele Amerikaanse universiteiten en de Electronic Frontier Foundation, een digitale burgerrechtenorganisatie die strijdt tegen ‘censuur' op het internet, vergelijkbaar met het Nederlandse Bits of Freedom. De site verzamelt, publiceert en analyseert klachten die onder meer via notice-and-takedown-procedures worden ingediend en probeert zo onder meer inzichtelijk te maken op welke schaal er op deze wijze informatie wordt verwijderd.

Een aantal filmstudio's is hier niet blij mee (bron). Wat is namelijk het geval? In de verzoeken staan de adressen waarop het inbreukmakende materiaal te vinden is, waardoor de publicatie van de verwijderingsverzoeken een (onbedoeld) neveneffect heeft. Omdat Google de verzoeken om verwijdering doorstuurt aan Chilling Effects ter publicatie, staan de links na verwijdering dan weliswaar niet meer bij de zoekresultaten van Google, maar wel op Chilling Effects. En Google indexeert vervolgens Chilling Effects weer, zodat met een omweg toch het auteursrechtelijk beschermde materiaal is te vinden via Google. Probeer het gerust eens zelf: ga naar Google, typ de naam van een willekeurige film of cd met daarachter ‘site:chillingeffects.org' en jawel, de door Google verwijderde links verschijnen alsnog.

Het overgrote deel van de verwijderingsverzoeken wordt overigens automatisch ingediend: bedrijven laten programma's draaien die dag en nacht het internet afspeuren naar mogelijk inbreukmakend materiaal en de adressen daarvan vervolgens doorsturen naar Google. Vermoedelijk zijn zo ook deze opvallende verwijderingsverzoeken ingediend.

Hoewel deze verzoeken op het eerste gezicht wel iets grappigs hebben, geeft het natuurlijk ook wel te denken en vraag ik me af of met het verwijderen van deze verwijzingen niet een grens overschreden wordt. Als deze verwijderingsverzoeken worden gehonoreerd, verwijdert Google immers verwijzingen die verwijzen naar verwijzingen naar inbreukmakende informatie. Dat staat misschien wel erg ver van de eigenlijke inbreuk af…

Vragen?