Werkgeversaansprakelijkheid

Een werkgever is aansprakelijk voor schade die een werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt, tenzij de werkgever aantoont dat hij zijn zorgplicht is nagekomen of de schade is veroorzaakt door opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer.

Voor risico van de werkgever
Het is voor een werknemer vaak lastig om aan te tonen dat hij de schade heeft geleden in de uitoefening van zijn werkzaamheden. Vooral bij ziektes die pas decennia later kunnen optreden, zoals kanker, zijn er altijd andere omstandigheden aan te wijzen die de ziekte ook zouden kunnen hebben veroorzaakt. Daarom is in de rechtspraak de werknemer tegemoet gekomen door de invoering van de zogenaamde omkeringsregel. Deze houdt in dat de werknemer slechts hoeft aan te tonen dat hij – bij voorbeeld – is blootgesteld aan gevaarlijke stoffen en dat zijn gezondheidsklachten door die blootstelling kunnen zijn veroorzaakt. Indien de werkgever niet de noodzakelijke maatregelen heeft genomen om te voorkomen dat de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade lijdt, wordt het oorzakelijk verband al aangenomen. De werknemer moet daarvoor dus het verband tussen de gezondheidsschade en de arbeidsomstandigheden aannemelijk maken. Daarvan is bijvoorbeeld sprake als algemeen bekend is dat een bepaalde ziekte wordt veroorzaakt door de blootstelling aan bepaalde stoffen.

Onlangs heeft de Hoge Raad deze regel nog iets aangescherpt door te bepalen dat de omkeringsregel niet kan worden toegepast als het verband tussen de gezondheidsschade en de arbeidsomstandigheden te onzeker is. In deze specifiek casus was er slechts 17% kans op kanker als gevolg van blootstelling aan de betreffende gevaarlijke stof waarmee de werknemer had gewerkt. Het feit dat de werkgever de veiligheidsnorm die beoogt schade te voorkomen had geschonden en dat bij de werknemer kanker was geconstateerd, was in dit geval onvoldoende om de omkeringsregel toe te passen. De werknemer, althans zijn nabestaanden, moesten derhalve aantonen dat zijn kanker was veroorzaakt door stoffen waarmee hij in aanraking was gekomen tijdens het werk.

Voor risico van de werknemer
Het is voor een werkgever echter ook lastig om tegenbewijs te leveren. Vaak zijn er namelijk tal van omstandigheden aan te wijzen die mede de ziekte kunnen hebben veroorzaakt die voor risico van de werknemer zelf dienen te komen doordat die buiten de uitoefening van de werkzaamheden zijn gelegen en aan de werknemer moeten worden toegerekend. Dat kan bijvoorbeeld veelvuldig roken zijn bij een werknemer die uiteindelijk keelkanker krijgt. In die gevallen waarbij niet is vast te stellen waardoor de ziekte is veroorzaakt, wordt proportionele aansprakelijkheid toegepast. Dit leidt dan tot een veroordeling van de werkgever om een percentage van de schade te vergoeden.

Ook hierover heeft de Hoge Raad de regels onlangs nog iets aangescherpt. In deze specifieke casus bleek uit een deskundigenrapport dat de kans dat een bepaalde vorm van RSI wordt veroorzaakt door bepaalde arbeidsomstandigheden op 75% valt te stellen. Daaruit kan volgens de Hoge Raad niet worden afgeleid dat er dus een kans van 25% is dat de RSI van de betreffende werknemer was veroorzaakt door andere omstandigheden die in de risicosfeer van die werknemer liggen. Op basis daarvan kan dus geen proportionele aansprakelijkheid worden toegepast.

De praktijk van de werkgeversaansprakelijkheid, waarin beide partijen worstelen met hun vaak onmogelijk bewijslast, blijft hiermee redelijk ongewijzigd. De Hoge Raad handhaaft de verzachtende omkeringsregel en proportionele aansprakelijkheid, maar scherpt deze regels net iets aan.

Maartje Oliemans-Ouwehand is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied arbeidsrecht.

Vragen?