Eigen aangifte faillissement: kortste route naar WSNP of misbruik van recht?

Al eerder schreven wij over de Wet Schuldsanering Natuurlijk Personen. Het voordeel van deze wettelijke schuldsaneringsregeling boven een faillissement is dat de schuldenaar na drie jaar in de schuldsanering een schone lei krijgt – terwijl na afloop van het faillissement de schulden gewoon blijven bestaan.

Een mooie regeling dus, waar schuldenaars graag gebruik van maken. De wachttijden zijn op dit moment lang. Dat kan nijpend zijn: de schuldenaar moet maandenlang wachten voor de schuldsanering door de rechter kan worden uitgesproken.

Een kortere route die genomen wordt om toch snel in de schuldsanering te komen is het aanvragen van het eigen faillissement. Dat duurt namelijk maar een paar dagen. Zodra het faillissement is uitgesproken, kan de failliet een omzettingsverzoek doen. Het omzettingsverzoek wordt binnen enkele maanden na indiening behandeld. Zo zit de schuldenaar veel eerder in de schuldsaneringsregeling dan als hij de reguliere route zou volgen.

Dit klinkt als een mooie oplossing, maar er zitten ook haken en ogen aan. Dat zit onder meer in het feit dat een faillissement kosten met zich meebrengt – en wie gaat dat betalen? De rechtbank brengt (publicatie-)kosten in rekening. De curator zal de failliet ontvangen, onderzoek naar het ontstaan van zijn financiële situatie doen, de crediteurenpositie inventariseren en de rechtbank adviseren of de failliet voor de schuldsaneringsregeling in aanmerking komt – voor al deze werkzaamheden wil de curator salaris ontvangen. Deze kosten moeten uit het vermogen van de failliet worden betaald. Maar als de failliet niets heeft, dan kunnen deze vorderingen ook niet betaald worden – en loopt de schuldenlast alleen maar verder op.

Aan deze praktijk lijkt daarom nu een einde te komen. Als de rechter bij de behandeling van de eigen aangifte blijkt dat geen geld beschikbaar is om de kosten van het faillissement te dragen, en de schuldenaar doet de eigen aangifte alleen om sneller te kunnen worden toegelaten tot de schuldsaneringsregeling, hoeft de rechtbank het faillissement niet uit te spreken. De bevoegdheid tot het doen van eigen aangifte wordt dan gebruikt voor een ander doel dan waarvoor die is verleend – en dus mag de rechter oordelen dat de schuldenaar misbruik van recht maakt. De Hoge Raad heeft deze redenering in een recente uitspraak juist geacht.

Goed nieuws dus voor curatoren die de ene na de andere vordering op hun failliet moeten afschrijven. En voor alle schuldenaren in Nederland die zo graag de schuldsanering in zouden willen: er zit helaas niets anders op dan aan te sluiten in de rij, en hopen dat er gauw betere tijden aankomen.

Sascha Guillaume is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied bedrijven in moeilijkheden.

Vragen?