Rechter verbiedt terugvordering van onterecht gedeclareerde bedragen door NZa

Op 17 juni 2014 oordeelde het College van Beroep voor het bedrijfsleven (“CBb”) dat de Nederlandse Zorgautoriteit (“NZa”) geen (wettelijke) bevoegdheid heeft om terugbetaling van onjuiste nota’s af te dwingen. Daarvoor moet een gedupeerde (rechts)persoon naar de civiele rechter.

De kwestie die het CBb diende te beoordelen ging terug tot de jaren 2011 en 2012, toen verschillende ziekenhuizen geld vroegen voor doorverwijzen van patiënten naar AWBZ-instellingen. Volgens de NZa was in dat geval sprake van dubbel ontvangen bedragen: de kosten van doorverwijzing zaten al in de algemene tarieven voor gezondheidszorg versleuteld. De NZa trachtte de volgens haar te veel ontvangen bedragen terug te vorderen van de ziekenhuizen. In de aanwijzing van de NZa werd onder meer bepaald dat het ziekenhuis de verboden van art. 35 lid 1 Wet marktordening gezondheidszorg (“Wmg”) dient na te leven.

Het bezwaar van het ziekenhuis tegen een daarop volgend besluit van de NZa d.d. 15 juni 2013 werd beoordeeld door het CBb. Het CBb was met de NZa van oordeel dat het ziekenhuis geen tarieven aan de AWBZ-instellingen in rekening had mogen brengen, nu voor de doorverwijzingswerkzaamheden geen afzonderlijke prestatiebeschrijving en/of tarief is vastgesteld.

Het belangrijkste onderdeel van de uitspraak had betrekking op de vraag of het ziekenhuis de gedeclareerde bedragen moest terugbetalen uit hoofde van de aanwijzing van de NZa. Volgens het CBb biedt (artikel 76 Wmg) de wet voor een terugbetalingsverplichting onvoldoende aanknopingspunten. Met de instrumenten uit de Wmg is niet beoogd om financiële gevolgen van overtredingen uit het verleden ongedaan te maken maar eerder om actuele overtredingen te beëindigen of herhaling daarvan te voorkomen. De Nza mag dus niet tot feitelijke terugbetaling verplichten.

De AWBZ-instellingen die onterechte nota’s ontvingen dienen dus zelf bij de civiele rechter terugbetaling af te dwingen. Althans, dat is de vraag: de AWBZ-instellingen hebben immers die bedragen ook gedeclareerd en vergoed gekregen van de zorgverzekeraar. En ook voor de zorgverzekeraar geldt dat – in elk geval in dit geval – de door haar verrichte betalingen waren gebaseerd op onderliggende afspraken, zo volgt uit de uitspraak, maar die afspraken waren dus kennelijk in strijd met de wet. Dus wie nu precies terugbetaling van wie kan afdwingen, is nog even de vraag. Wij houden u op de hoogte.

Sabine Hirdes is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied zorg.

Vragen?