Wel lekker, toch geen werk?

Een kleine drie maanden geleden berichtten wij u over de mogelijkheid van auteursrecht op smaak. De voorzieningenrechter van de Rechtbank Den Haag had kort daarvoor bepaald dat ook een smaak (in dit geval die van de “smeerdip” Heksenkaas) auteursrechtelijk beschermd kan worden en op die grond verlof verleend tot het leggen van bewijsbeslag bij de producent van een daarop gelijkende smeerdip. De kwestie heeft inmiddels een vervolg gekregen, en daaruit lijkt te volgen dat auteursrecht op smaak nog geen uitgemaakte zaak is.

In een procedure tegen de producent van een andere gelijksmakende smeerdip heeft de Rechtbank Gelderland eergisteren namelijk bepaald dat de maker van Heksenkaas onvoldoende duidelijk heeft gemaakt wat de elementen van de smaak van Heksenkaas zijn die voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking komen. Volgens de Heksenkaasmaker zelf zou dat ook niet mogelijk zijn: de smaak van Heksenkaas is niet te beschrijven en kan enkel geproefd worden. Hij stelde dan ook voor dat de rechtbank dat zou doen, maar daar had deze kennelijk geen trek in. Bovendien zag zij dat (terecht) niet als haar taak: het is aan de eiser om te stellen welke elementen van zijn creatie auteursrechtelijke bescherming verdienen.

De gedaagde producent voegde hier nog aan toe dat de smaak van een product varieert. Die smaak verandert onder meer naar gelang hoe oud het product is, hoe lang het is blootgesteld aan de lucht, op welke temperatuur het wordt genuttigd en op welk moment gedurende het houdbaarheidstraject dat gebeurt. Bovendien heeft iedere persoon een andere smaakbeleving, waardoor iedereen een andere smaak ervaart.

Is hiermee dan de korte carrière van smaak als werk ten einde? Niet per se. De rechtbank heeft zich in deze zaak niet gewaagd aan de principiële vraag of smaak een werk kan zijn, en slechts geoordeeld dat in dit specifieke geval onvoldoende is gesteld om tot auteursrechtelijke bescherming te komen. Wel blijkt uit de overwegingen van de rechtbank dat het voor een maker niet makkelijk is om aannemelijk te maken dat de door hem gecreëerde smaak auteursrechtelijk beschermd is. Probeer maar eens afzonderlijke elementen uit een smaak te benoemen, die dan ook nog eens een eigen, oorspronkelijk karakter en het persoonlijk stempel van de maker moeten hebben.

Vooralsnog lijkt smaak als werk dus nog wel even een theoretische mogelijkheid te blijven. Voor geuren is het in de praktijk echter ook gelukt (waarbij de auteursrechtelijk beschermde elementen door middel van een chemische analyse werden beschreven), dus deze kwestie wordt ongetwijfeld vervolgd.

Vragen?