icon

Rechter verbiedt acties bij PostNL

Het was volop in het nieuws afgelopen weekend: de wilde staking/blokkade bij PostNL en het kort geding dat op zaterdag 18 juli diende bij de voorzieningenrechter in Utrecht daartegen. Gisteren aan het einde van de dag werd het vonnis bekend: de rechter verbiedt de acties en geeft PostNL dus gelijk. Wat was er aan de hand?

PostNL huurt zelfstandigen in om pakketten te bezorgen. Die klagen al langer over slechte betaling en voorwaarden, en dat heeft effect gehad: PostNL heeft (met de FNV, die zich het lot van de bezorgers aantrok en met PostNL in gesprek trad) aangeboden om wie dat wil in dienst te nemen, en daarnaast zijn afspraken gemaakt over de tarieven voor de zelfstandige bezorgers. Een aantal zelfstandige bezorgers was het met de uitkomst hiervan niet eens, en onder leiding van één van hen volgde een actie. Via een groepsapp riep hij gelijkgestemden op, en de ontevreden bezorgers blokkeerden een aantal depots. PostNL stapte uiteindelijk naar de rechter. (De teksten uit de groepsapp zijn voor een groot deel overgenomen in het vonnis. Het is de moeite van het bekijken waard, het leest als een spannend – zij het niet steeds correct gespeld – jongensboek.)

De rechter verbood inderdaad de acties. Nu schreef ik nog geen maand geleden dat velen er van uit gaan dat met een recente uitspraak van de Hoge Raad stakingen minder makkelijk te verbieden zullen worden. Hoe verhoudt zich deze uitspraak daarmee?

De voorzieningenrechter stelt voorop dat het blokkeren van bedrijfsvoering in beginsel onrechtmatig is. Die onrechtmatigheid zou kunnen worden weggenomen door het stakingsrecht, maar de rechter oordeelt dat dat hier niet het geval is, en hij heeft daar twee argumenten voor. Het eerste is dat het stakingsrecht bedoeld is om collectieve actie te voeren in de verhouding tussen werknemers en werkgevers, en dus niet om zelfstandigen een drukmiddel te verschaffen betere voorwaarden te bedingen. De actie wordt om die reden dus niet beschermd door het Europees Sociaal Handvest. Dat zou anders kunnen zijn als de zelfstandigen in werkelijkheid “schijnzelfstandigen” zijn, in feite werknemers, maar met een contract als zelfstandige. Of dat zo is laat de rechter in het midden, en daarbij komt hij met zijn tweede argument: zelfs als de relatie tussen de bezorgers en PostNL als feitelijke arbeidsrelatie moet worden gezien (zodat die wordt bestreken door het ESH) is de staking nog onrechtmatig, omdat geen sprake is van een collectieve actie.

De rechter citeert uit de recente uitspraak van de Hoge Raad: een actie is pas een collectieve actie als die kan bijdragen tot een doeltreffende uitoefening van het recht op collectieve onderhandeling. En daar gaat het mis voor de stakers: van een onderhandeling is geen sprake, en dat kan ook niet omdat de groep helemaal niet georganiseerd is. De organisator zelf heeft verklaard dat hij maar beperkt invloed heeft op de actievoerders, en de vereniging die is opgericht om de belangen van de zelfstandigen te behartigen is al helemaal niet bij de acties betrokken. PostNL wint het kort geding, de acties worden verboden en de bezorgers zijn inmiddels ook weer aan het werk.

Zou deze uitspraak – anders dan de uitspraak in de Amsta-kwestie – wel genade vinden in de ogen van de Hoge raad? Ik vermoed van wel. Aan de vraag of acties kunnen bijdragen aan een uitoefening van het recht op collectieve onderhandeling worden geen al te hoge eisen gesteld, maar de Hoge Raad geeft wel aan dat de organisatoren van een actie dat aannemelijk moeten kunnen maken. En dat zal lastig zijn als de organisatoren én niet in onderhandeling zijn, én geen echte invloed uitoefenen op de acitevoerders. Die voeren kennelijk wel actie als ze daartoe worden opgeroepen, maar het is onduidelijk naar welk resultaat ze streven. We zullen afwachten of hier een vervolg op komt, en zo ja, dan komen we daar ongetwijfeld op terug. Vooralsnog lijkt dit echter wederom een uitspraak die goed gebruikt kan worden om te bepalen waar de grenzen van het stakingsrecht liggen.


Arco Siemons is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied arbeidsrecht.

Heeft u vragen?

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
Rechter verbiedt acties bij PostNL

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief