Het civielrechtelijk bestuursverbod

Faillissementsfraude is de afgelopen jaren door de wetgever vanuit meerdere hoeken aangepakt. Sinds 1 juli 2016 is de Wet civielrechtelijk bestuursverbod in werking getreden en exact een jaar daarna vonden curatoren nieuwe steun door de inwerkingtreding van de Wet versterking positie curator. In deze bijdrage staan wij aan de hand van een vonnis van de Rechtbank Rotterdam van 9 mei 2018 stil bij de toepassing van de eerst genoemde wet.

Het civielrechtelijk bestuursverbod (artikelen 106a t/m 106e Fw) is een middel dat zowel voor de curator (middels een vordering) als voor het Openbaar Ministerie (middels een verzoek) bestaat. Het bestuursverbod wordt door de rechter opgelegd voor een bepaalde periode. Degene (natuurlijke of rechtspersoon) aan wie dit verbod is opgelegd, kan gedurende deze tijd:

• geen bestuurder of commissaris zijn van een rechtspersoon, tenzij de rechter in het vonnis daarop uitzonderingen heeft toegestaan;
• geen volmacht verkrijgen;
• een rechtspersoon niet vertegenwoordigen;
• niet als bestuurder of commissaris worden benoemd bij de oprichting van nieuwe rechtspersonen.

Daarbij geldt een opgelegd bestuursverbod voor zowel huidige als toekomstige bestuursfuncties. Dit verbod is echter niet van toepassing op elke ‘type’ bestuurder. Zo zijn de volgende uitzonderingen denkbaar:

• een bestuurder van een rechtspersoon die door turboliquidatie is opgehouden te bestaan;
• commissarissen en niet-uitvoerende bestuurders, tenzij zij middels de kwalificatie van feitelijk beleidsbepaler alsnog binnen het bereik van het verbod vallen;
• een bestuurder van een publiekrechtelijke rechtspersoon of een kerkgenootschap;
• een naar buitenlands recht opgerichte rechtspersoon die als bestuurder van een Nederlandse rechtspersoon ingeschreven staat, zelfs indien de bestuurder van deze buitenlandse vennootschap reeds een bestuursverbod opgelegd heeft gekregen.

Daarnaast bestaat alsnog de mogelijkheid voor een bestuurder om, ondanks het bestuursverbod, een eenmanszaak te starten dan wel toe te treden tot een personenvennootschap.

Het vonnis van de Rechtbank Rotterdam vormt een voorbeeld van een beroep op het civielrechtelijk bestuursverbod middels een vordering van de curator. In deze zaak heeft de curator (onder andere) de bestuurder van de failliete vennootschap aansprakelijk gesteld op grond van artikel 2:248 BW. Daarnaast heeft de curator ex art 106a Fw een veroordeling gevorderd tot een civielrechtelijk bestuursverbod voor de duur van 5 jaar.

Op grond van artikel 106c Fw dient de curator bij zijn vordering een uittreksel uit het handelsregister over te leggen van de overige rechtspersonen waarvan de betrokkene bestuurder (of commissaris) is. Lid 2 bepaalt dat de rechtbank vervolgens deze rechtspersonen in de gelegenheid moet stellen om ‘hun zienswijze over het gevraagde bestuursverbod en de mogelijke gevolgen daarvan naar voren te brengen’. De wetgever heeft hierdoor deze rechtspersonen een middel gegeven om voor hun belangen op te komen aangezien de betrokken rechtspersonen immers mogelijk hun benoemde bestuurder kunnen verliezen.

In deze zaak komt de rechtbank eerst met een tussenvonnis. Uit het overzicht uit het handelsregister bleek dat de bestuurder tevens bestuurder was van twee rechtspersonen die inmiddels in staat van faillissement verkeerden. De rechtbank oordeelde daarom dat de bij deze faillissementen betrokken curatoren om hun zienswijze gevraagd diende te worden.

Tot slot is voor (toekomstige) bestuurders nog van belang dat als het tot een (onherroepelijk) civielrechtelijk bestuursverbod komt, de Kamer van Koophandel op grond van artikel 106b van de Faillissementswet de betrokken bestuurder opneemt in een openbaar overzicht. Bovendien haalt de Kamer de betreffende bestuurders in het handelsregister door.

Mocht u meer over dit onderwerp willen weten, schroom dan niet om met ons contact op te nemen.