icon

Hakkûh…

Vandaag is een uitspraak gepubliceerd van het Arnhemse Gerechtshof over de vraag of een keten van snelschoenmakers “Bumarechten” moest betalen. “Bumarechten” is de term die in het spraakgebruik wel wordt gebruikt om de vergoedingen aan te duiden die verschuldigd zijn aan de vereniging Buma voor het openbaar maken van muziekwerken. Die verschuldigdheid komt voort uit het feit dat Buma het wettelijk monopolie heeft om auteursrechtelijke toestemming te geven voor dergelijke openbaarmaking. Buma doet dat graag, maar stelt wel als voorwaarde dat er een jaarlijkse vergoeding betaald wordt. In ruil daarvoor mag men dan het hele wereldrepertoire laten horen.

Soms proberen bedrijven en instellingen onder betaling uit te komen door te stellen dat men helemaal niet “openbaar maakt”, of dat althans niet tot doel heeft. Okee, er is muziek te horen, maar dat is ten behoeve van de eigenaar zelf, of van het personeel (en veelal ook nog eens op hun initiatief). Dat anderen meeluisteren zorgt dan toch niet voor openbaarmaking, en dus hoeft er toch niet betaald te worden?

Het criterium om hier de knoop door te hakken is door de Hoge Raad geformuleerd in een beroemd proefproces uit 1979. Het betrof een wasserij waar een werkneemster in de bedrijfshal een transistorradio had aanstaan. Ook enkele collega's konden de muziek horen. De eigenaar van de wasserij kreeg een rekening van Buma, maar weigerde die te betalen.
In deze zaak kwam de Hoge Raad tot de standaardregel dat wanneer iemand uitsluitend voor zijn eigen genoegen muziek ten gehore brengt het feit dat er ook anderen zijn die deze muziek kunnen horen alleen dan tot gevolg heeft dat van openbaar maken in de zin van de Auteurswet moet worden gesproken als hij er een beroeps- of soortgelijk belang bij heeft dat ook anderen die muziek kunnen horen. De medewerkster had dat belang niet en de baas had de radio niet verschaft.

In Arnhem was de kernvraag dus: heeft de eigenaar van de keten zo'n beroeps- of soortgelijk belang? De situatie was vergelijkbaar met die in de wasserij, alleen nu ook nog met echt publiek erbij. De winkels van de keten bestaan uit één ruimte, waar de klant wacht en de schoenmaker werkt. Er klinkt muziek, maar het geluid van machines is vaak duidelijk aanwezig. Volgens de exploitant is er eerst en vooral sprake van schoenmakerswerkplaatsen en slechts voor een ondergeschikt deel van verkoop- en wachtruimte. Iedere winkel wordt door slechts één medewerker bemand en die moet doorlopend in de ruimte aanwezig zijn. Er is geen afgescheiden personeelskantine, dus de medewerker brengt ook zijn pauzes in die ruimte met de machines door. Het geluid van de radio overstemt volgens de exploitant nooit het lawaai van de machines. Dat kan ook helemaal niet, want dan er zou er geen verstaanbaar gesprek meer met de klanten kunnen worden gevoerd. Het is een noodgedwongen situatie dat de klanten de muziek (een beetje) kunnen horen.

Het Hof dacht daar echter anders over (net als de rechter in eerste aanleg) en steunde daarbij sterk op wat de Buma controleurs hadden verklaard. Die hadden drie filialen bezocht (sommige meerdere malen). De machines stonden daarbij niet altijd aan en de muziek was steeds duidelijk te horen. In een geval kwam deze uit speakers in het plafond. Verder is vastgesteld dat de geluidsapparatuur steeds door de eigenaar ter beschikking was gesteld van het personeel. Dat alles was voor het Hof voldoende om te beslissen dat de eigenaar duidelijk hoorbare achtergrondmuziek deed klinken ten behoeve van de werknemers en van het publiek. Het beroepsbelang was daarmee gegeven en dus was er sprake is van openbaarmaking.
De stelling dat de muziek noodgedwongen hoorbaar was werd door het Hof niet gevolgd. Volgens het Hof is het “heel wel mogelijk om de werknemers naar muziek te laten luisteren tijdens het werk zonder dat deze muziek door de winkelruimte klinkt”.

Hoe dat onder de gegeven omstandigheden gerealiseerd zou moeten worden wordt niet vermeld. Zelf kan ik mij daarbij niet veel anders voorstellen dan een koptelefoon. Maar dat communiceert wel weer lastig met de klanten…

Heeft u vragen?

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
Hakkûh…

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief