icon

Pensioen bij 56, kan dat nog?

Eind december 2008 heeft de kantonrechter Amsterdam zich uitgesproken over het gedwongen pensioenontslag van KLM-piloten op 56-jarige leeftijd. Ondanks de invoering van de Wet Gelijke Behandeling Leeftijd bij de Arbeid en de maatschappelijk discussie die gericht is op participatie van ouderen in de arbeidsmarkt is naar het oordeel van de kantonrechter het vervroegde pensioenontslag nog steeds gerechtvaardigd.

De Wet Gelijke Behandeling Leeftijd bij de Arbeid (WGBL) is een uitwerking van een EG-richtlijn. Deze wet verbiedt onderscheid op grond van leeftijd bij het aangaan en beëindigen van een arbeidsovereenkomst. Er is expliciet geen sprake van leeftijdsdiscriminatie bij een in arbeidsovereenkomst of CAO vastgestelde pensioenleeftijd, mits daarmee wordt bedoeld de AOW-leeftijd, of een hogere leeftijd. Voor de beëindiging van de arbeidsovereenkomst bij het bereiken van een vastgestelde eerdere pensioenleeftijd (voor piloten 56 jaar) is een objectieve rechtvaardiging vereist.

De vastgestelde pensioenleeftijd van verkeersvliegers is bij KLM 56 jaar. In 2004 heeft de Hoge Raad overwogen dat geen sprake is van leeftijdsdiscriminatie bij gedwongen pensionering op die leeftijd. De argumenten van werkgever waren doorstroming van personeel, het feit dat veel arbeidsvoorwaarden op deze vroege pensionering gebaseerd waren en het feit dat de vastgestelde pensioenleeftijd berust op collectieve afspraken. De Hoge Raad achtte deze argumenten voldoende rechtvaardiging voor een onderscheid naar leeftijd. Deze beslissing was nog niet gebaseerd op de WGBL.

Onlangs hebben vijf KLM piloten de rechter gevraagd om het pensioenontslag waarin de CAO voorziet, expliciet te toetsen aan de WGBL.
Volgens de kantonrechter leidt toetsing op basis van de WGBL niet tot een ander oordeel dan dat van de Hoge Raad van vijf jaar geleden.
De vroege pensionering berust immers nog steeds op collectieve afspraken: de kantonrechter stelt vast dat de ontslagleeftijd nog niet aan de orde is gesteld in het CAO-overleg, en oordeelt dat een rechter zich niet moet mengen in de uitkomst van onderhandelingsresultaten. Temeer nu de organisatiegraad van verkeersvliegers zeer hoog is, namelijk 90%.
Ten slotte acht de kantonrechter de maatschappelijk discussie die er op is gericht om de participatie van ouderen in de arbeidsmarkt te stimuleren van onvoldoende invloed op deze specifieke casus.

Aan dit oordeel zal zelfs het coalitievoorstel om de AOW-leeftijd te verhogen naar 67 jaar en de daardoor opnieuw aangewakkerde maatschappelijke discussie dus niets afdoen.
Het coalitievoorstel zou echter wel gevolgen kunnen hebben voor werkgevers die ervan uitgaan dat het gerechtvaardigd is om werknemers op 65 jarige leeftijd te ontslaan. In veel arbeidsovereenkomsten wordt expliciet gesteld dat deze eindigt in de maand waarin de werknemer de 65 jarige leeftijd bereikt. De WGBL bepaalt immers dat het beëindigen van de arbeidsovereenkomst wegens het bereiken van “de AOW-leeftijd” (of een hogere leeftijd) objectief gerechtvaardigd is. Als de AOW leeftijd wordt verhoogd naar 67 jaar, dan zouden werkgevers voortaan een objectieve rechtvaardigingsgrond moeten aandragen voor het beëindigen van de arbeidsovereenkomst op 65 jarige leeftijd.
Echter, in de huidige praktijk hoeven werkgevers meestal ook geen objectieve rechtvaardiging aan te voeren bij pensioenontslag op 62, 63 of 64 jarige leeftijd. Zolang duidelijk is afgesproken wat de vastgestelde pensioenleeftijd is, het liefst gebaseerd op collectieve onderhandelingen, kan in de meeste gevallen de arbeidsovereenkomst vanwege het bereiken van die vastgestelde pensioenleeftijd worden beëindigd of zelfs van rechtswege eindigen. Maar pas op, als de AOW leeftijd met 2 jaar wordt opgeschoven staat het nog maar te bezien of pensioenontslag bij 62 of 63 jaar nog zomaar mag. Dan zouden er wellicht specifieke omstandigheden moeten worden aangevoerd, waarom pensioenontslag op die jonge leeftijd wel gerechtvaardigd is.


Maartje Oliemans-Ouwehand is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied arbeidsrecht.

Heeft u vragen?

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
Pensioen bij 56, kan dat nog?

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief