Silvan Boer, 24 december 2009

Kosten grondexploitatie anderszins verzekerd?

In artikel 6.12 van de in 2008 ingevoerde Wet ruimtelijke ordening is bepaald dat de gemeenteraad bij de vaststelling van een nieuw bestemmingsplan ook een exploitatieplan moet vaststellen. In een exploitatieplan kan worden geregeld hoe algemene kosten voor een project, zoals kosten voor grondexploitatie en voorzieningen van openbaar nut, op de exploitant(-en) worden verhaald. Een exploitatieplan is echter niet verplicht indien het verhaal van deze kosten “anderszins verzekerd is”. Dat zou bijvoorbeeld het geval kunnen zijn als de gemeente en de exploitant (projectontwikkelaar) een exploitatieovereenkomst hebben gesloten..

In een recente uitspraak geeft de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State een nadere toelichting op de toepassing van deze nieuwe regels voor grondexploitatie. In deze zaak heeft de raad van de gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude een nieuw bestemmingsplan vastgesteld voor het gebied van de voormalige suikerfabriek CSM te Halfweg. Het bestemmingsplan maakt de aanleg van een gemengd gebied met onder meer bedrijvigheid, detailhandel, vrijetijdsbesteding, sport, entertainment, horeca en kantoren mogelijk.

De Dorpsraad van Zwanenburg en Halfweg stelde beroep in tegen dit bestemmingsplan en voerde daarvoor onder meer als grond aan dat de raad geen exploitatieplan heeft vastgesteld en evenmin een exploitatieovereenkomst was gesloten ten tijde van de vaststelling van het bestemmingsplan. Daardoor zou de financiële uitvoerbaarheid van het bestemmingsplan niet gewaarborgd zijn.

De Afdeling constateert dat ten tijde van de vaststelling van het bestemmingsplan weliswaar geen exploitatieovereenkomst was gesloten, maar wel voldoende was onderzocht of het bestemmingsplan financieel uitvoerbaar is. Daarbij hecht de Afdeling waarde aan de mededeling van de gemeenteraad en de projectontwikkelaar dat ten tijde van de vaststelling al wel materieel overeenstemming was bereikt over de door de projectontwikkelaar te betalen exploitatiebijdrage. Dat de exploitatieovereenkomst pas na de vaststelling van het bestemmingsplan was ondertekend, leidt volgens de Afdeling nog niet tot het oordeel dat de financiële uitvoerbaarheid van het bestemmingsplan niet is aangetoond.

Voor zover de grond van de Dorpsraad met betrekking tot het ontbreken van een exploitatieplan moet worden gezien als (afzonderlijk) beroep tegen het besluit van de raad om geen exploitatieplan vast te stellen, oordeelt de Afdeling dat de Dorpsraad daar in niet-ontvankelijk is. De Afdeling overweegt daarbij dat de Dorpsraad geen belanghebbende is omdat zij dat evenmin zou zijn als de gemeenteraad wel een exploitatieplan zou hebben vastgesteld: de Dorpsraad heeft immers geen grondexploitatieovereenkomst gesloten met betrekking tot de gronden in het plangebied en is ook geen eigenaar van deze gronden.

Uit deze uitspraak blijkt dat de gemeente een relatief ruime beoordelingsvrijheid heeft over de vraag of de exploitatiekosten “anderszins verzekerd zijn”. Ook volgt uit deze uitspraak dat appellanten niet snel belanghebbende zullen zijn bij het besluit van de gemeenteraad om wel of geen exploitatieplan vast te stellen. Naar mijn mening is dat terecht: het verhaal van grondexploitatiekosten is een zaak tussen de gemeente, exploitanten en eventuele derden die daarbij een direct belang hebben.

Vragen?