Onterechte boetes UWV voor ZZP'ers

Al langere tijd staat de wijze van handhaving van de zelfstandigenregeling door het UWV ter discussie in alsook buiten de rechtszaal. Vroeg eerst de vakcentrale FNV de Minister van SZW vorig jaar al aandacht voor de, naar haar mening, ten onrechte opgelegde boetes aan ZZP-ers, nu heeft ook de Nationale Ombudsman de Minister aandacht gevraagd voor deze problematiek. In het recente, nogal lijvige rapport stelt de ombudsman dat de drieduizend ondernemers die door onduidelijke en/of onjuiste informatie van het UWV zijn beschuldigd van fraude en hoge navorderingen en boetes opgelegd kregen, disproportioneel hard zijn aangepakt en gecompenseerd moeten worden. De voorlichting van het UWV omtrent de regeling schoot ernstig tekort, aldus de ombudsman.

Wat is nu de oorzaak van deze problematiek? Op grond van de zelfstandigenregeling kunnen werklozen een eigen bedrijf starten met behoud van een WW-uitkering. De door de ondernemer “gewerkte uren” moeten bij het UWV worden opgegeven en worden dan in mindering gebracht op de te ontvangen WW-uitkering. Wat echter diende te worden verstaan onder gewerkte uren was onduidelijk voor de ondernemers en veelal werden zij daarin ook verkeer voorgelicht door hun (UWV) casemanagers.

Daardoor gaven de ondernemers alleen de declarabele uren (de zogenaamde directe uren) op als gewerkte uren. De niet declarabele uren (de indirecte uren, zoals het doen van de administratie, reistijd, zelfstudie, acquisitie ect.) werden niet opgegeven. Juist in de beginfase van een bedrijf worden vaak alleen niet-declarabele uren gewerkt, hetgeen tot gevolg zou hebben dat de werkloze in de beginfase noch inkomsten uit bedrijf, noch inkomsten uit de WW zou hebben, en dat kon volgens veel ondernemers niet de bedoeling zijn: beloofd was immers dat men met behoud van een uitkering een bedrijf konden opzetten. Kennelijk dachten ook veel UWV- werknemers dit want een deel van de UWV case-managers gaf aan de ondernemers te hebben geadviseerd om deze uren niet of zeer verspreid op te geven. Daarbij kwam dat ook het urenbriefje van het UWV niet erg duidelijk was: men moest gewerkte/doorbetaalde uren doorgeven. Ook daaruit maakten veel ondernemers op dat alleen de uren die daadwerkelijk inkomsten genereerden behoefden te worden opgegeven. Echter alle uren, direct of indirect, die aan het eigen bedrijf zijn besteed moeten worden doorgegeven als gewerkte uren en worden van de uitkering afgetrokken.

Om te bezien welke uren de ondernemer daadwerkelijk had gewerkt deden het UWV en de Belastingdienst een grootschalig onderzoek over de periode 2004-2006 waarbij de uren die de ondernemers hadden opgegeven voor de zelfstandigenaftrek bij de belastingdienst vergeleken met de opgegeven gewerkte uren van het UWV. De ondernemers die de indirecte uren wel bij de belastingdienst maar niet bij het UWV hadden opgegeven werden geconfronteerd met hoge navorderingen, boetes en soms zelfs strafrechtelijke vervolging. Disproportioneel en onterecht aldus de ombudsman.

De ombudsman beveelt aan om het UWV per geval te laten beoordelen of de betrokken ondernemer bewust onjuiste informatie heeft verstrekt en of terugvordering daarom nodig is. Lukt dit per geval niet, dan moet het UWV de terugvorderingen en opgelegde boetes terugdraaien. De Minister heeft in een reactie aangegeven dat alle lopende zaken in ieder geval worden herbezien, en dat de informatievoorlichting zal verbeteren.
Kortom, het loont zeker de moeite om, indien u een ondernemer bent die dit is overkomen, uw zaak opnieuw te laten bekijken.

Fleur Costa Baiôa is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied arbeidsrecht.

Vragen?