icon

Aansprakelijkheid wegens selectieve betaling

In onze blog van 14 april 2014 schreven wij over aansprakelijkheid van de bestuurder van een vennootschap voor schade van één of meerdere schuldeisers wegens schending van de zogenaamde Ontvanger/Roelofsen-norm (HR 8 december 2006). Die norm houdt in dat een bestuurder van een vennootschap onrechtmatig handelt jegens een schuldeiser, als hij bewerkstelligt of toelaat dat die vennootschap haar verplichtingen niet nakomt en ter zake ook geen verhaal biedt en hem daarvan een ernstig verwijt treft.

Niet lang na onze blog oordeelde de Hoge Raad over een soortgelijke kwestie. Op 23 mei 2014 wees de Hoge Raad een arrest dat ging over de vraag onder welke omstandigheden bevoordeling van een schuldeiser boven de andere (doorgaans ‘selectieve betaling’ genoemd), een onrechtmatige daad oplevert van de bestuurder.

Een faillissementscurator vorderde van de bestuurder van een vennootschap, die op 16 maart 2004 was gefailleerd, schadevergoeding wegens onrechtmatige daad. Hij stelde dat de bestuurder had bevorderd dat de gefailleerde vennootschap, waarvan hij indirect bestuurder wasin de periode van 5 januari 2004 tot 24 februari 2004 aan de moedervennootschap, waarvan hij direct bestuurder was, betalingen had gedaan tot een bedrag van in totaal € 190.660,00, terwijl andere schuldeisers niet werden betaald.

Het gerechtshof oordeelde dat als de (indirecte) bestuurder van een dochtervennootschap vlak voor faillissement bevordert dat substantiële betalingen worden verricht aan de moedervennootschap, zodat de moedervennootschap een gunstiger behandeling krijgt dan de overige schuldeisers, én de overige schuldeisers hierdoor worden benadeeld, de bestuurder in beginsel, behoudens rechtvaardigingsgronden, onrechtmatig handelt jegens de overige schuldeisers. Het gerechtshof hield de bestuurder daarom aansprakelijk. Door deze overweging te hanteren, had het gerechtshof echter niet expliciet getoetst of de bestuurder op het moment dat hij de betalingen bevorderde, ook wist of behoorde te weten dat de vennootschap zou failleren. Door die toets niet te doen, ontstaat het risico dat de feitenrechter het handelen van de bestuurder beoordeelt met de wijsheid achteraf dat de vennootschap failliet ging, terwijl dat op het moment van de betalingen niet bij de bestuurder bekend was of behoorde te zijn.

De Hoge Raad kwam daarom met een verfijndere maatstaf. De Hoge Raad is van oordeel dat het geval van selectieve betaling zoveel gelijkenis vertoont met het geval waarin een bestuurder aansprakelijk is op de grond dat hij heeft meegewerkt aan benadeling van schuldeisers van een gefailleerde vennootschap door het onbetaald en onverhaalbaar blijven van hun vordering, dat bij de beantwoording van de aansprakelijkheidsvraag aansluiting moet worden gezocht bij de maatstaven van het Ontvanger/Roelofsen-arrest. De Raad herinnert eraan dat daaruit volgt dat in ieder geval aansprakelijkheid kan bestaan als komt vast te staan dat de bestuurder wist of redelijkerwijze had behoren te begrijpen dat de door hem bewerkstelligde of toegelaten handelwijze van de vennootschap tot gevolg zou hebben dat deze haar verplichtingen niet zou nakomen en ook geen verhaal zou bieden voor de als gevolg daarvan optredende schade. Er kunnen zich echter ook andere omstandigheden voordoen op grond waarvan een persoonlijk ernstig verwijt, en daarmee aansprakelijkheid, kan worden aangenomen. Dit alles geldt ook voor een indirect bestuurder.

De Hoge Raad verbetert de benadering van het gerechtshof. Hij maakt duidelijk dat voor aansprakelijkheid op grond van selectieve betaling òòk vereist is dat – kort gezegd – de bestuurder wist of redelijkerwijs had behoren te begrijpen dat de selectieve betaling tot gevolg zou hebben dat de overige schuldeisers schade zouden lijden. Het arrest van het gerechtshof blijft uiteindelijk in stand omdat de Hoge Raad in dat arrest leest dat het gerechtshof deze aanvullende eis wel heeft onderkend.


Peter Bos is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied bestuurdersaansprakelijkheid.

Heeft u vragen?

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
Aansprakelijkheid wegens selectieve betaling

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief