Beleid omtrent afgifte 'gedoogbesluiten' maakt weigering gedoogverklaring geen besluit

Een vaste lijn in de jurisprudentie is dat de schriftelijke weigering door een bestuursorgaan om te gedogen behoudens uitzonderingen niet als besluit wordt aangemerkt. De bestuursrechter neemt bovendien niet snel aan dat sprake is van een bijzondere omstandigheid. Een schriftelijke verklaring dat zal worden gedoogd – gedoogverklaring – wordt echter wel als besluit aangemerkt, ook al is als hier net als bij de weigering geen sprake van rechtsgevolg als een overtreder het bestuursorgaan vraagt of het niet tot handhaving wil overgaan en de illegale situatie wil gedogen, en het bestuursorgaan dit verzoek schriftelijk inwilligt. Er verandert immers niets in het recht. Het besluitkarakter van de gedoogverklaring wordt om strategische redenen, rechtsbescherming voor derden, aangenomen in de rechtspraak. Een weigering om te gedogen is zoals gezegd ook niet op rechtsgevolg gericht, maar hier wordt geen strategisch besluit aangenomen. De verzoeker die met een weigering wordt geconfronteerd is aangewezen op de rechtsbeschermingsmogelijkheden tegen een eventueel te nemen handhavingsbesluit. Onlangs bevestigde de Afdeling bestuursrechtspraak dit in een uitspraak (201404670/1/A1) waarin aan appellant ‘een persoonsgebonden gedoogstatus' voor het permanent bewonen van een recreatiewoning was geweigerd. Bijzondere omstandigheden doen zich volgens de Afdeling in het geval waarover de uitspraak gaat niet voor. De Afdeling overweegt in dit verband, onder verwijzing naar een uitspraak uit 2004, dat ook in de situatie dat het bestuursorgaan bij de afgifte van gedoogbesluiten op aanvraag een bepaald beleid voert, een weigering om te gedogen niet kan worden aangemerkt als besluit. De door appellant aangevoerde omstandigheid dat reeds lange tijd onduidelijkheid bestond over zijn rechtspositie en dat hij groot belang heeft bij duidelijkheid, kwalificeert evenmin als een bijzondere omstandigheid. De Afdeling betrekt in haar overweging dat er reeds voor bezwaar vatbare handhavingsbesluiten zijn genomen en dat het niet als onevenredig bezwarend kan worden aangemerkt dat appellant de door hem gewenste duidelijkheid omtrent zijn rechtspositie dient te verkrijgen in de daartegen en tegen eventuele toekomstige handhavingsbesluiten gerichte procedures moet verkrijgen. Zoals gezegd blijkt uit eerdere rechtspraak al dat de bestuursrechter niet snel concludeert dat sprake is van bijzondere omstandigheden. Door de Afdeling is overwogen dat van een bijzondere omstandigheid sprake is indien aan het verzoek om een gedoogverklaring zeer klemmende, concrete gronden voor het aannemen van een rechtsplicht tot gedogen ten grondslag liggen. Een nogal cryptische formulering die niet meteen duidelijk maakt wat hieronder moet worden verstaan. Een voorbeeld uit de jurisprudentie waarin wel een besluit werd aangenomen is een geval waarin de weigering om te gedogen zo dicht tegen toepassing van bestuursdwang aan lag, dat verder bouwen geen zin meer had. Overigens is ook de intrekking van een gedoogverklaring geen besluit. Voor een burger al met al verwarrend dat hier geen eenduidigheid bestaat.

Cathine Knijff is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied bestuursrecht.

Vragen?