icon

Aansprakelijkheid van alle schakels?

In de huidige flexibele arbeidsmarkt, komt het regelmatig voor dat degene die een bepaald werk uitvoert niet in dienst is van degene waarvoor het werk wordt verricht. Soms zitten er wel drie tot vier schakels tussen de opdrachtgever en de uiteindelijke uitvoerder. Denk daarbij aan de aannemer, onderaannemer, uitzendbureau, payrollbedrijf etc. Door deze soms ingewikkelde verhoudingen, is het niet zelden onderwerp van discussie wie aansprakelijk is voor schade die wordt veroorzaakt tijdens het uitvoeren van de opdracht en/of boetes die worden opgelegd in het kader van de opdracht.

Onlangs heeft de Hoge Raad weer wat meer duidelijkheid verschaft in de aansprakelijkheid van deze schakels voor fouten van ondergeschikten in een inleen- uitleensituatie. Op basis van artikel 6:170 BW is een opdrachtnemer jegens opdrachtgever aansprakelijk voor schade veroorzaakt door “een ondergeschikte”. Daarbij hoeft het niet te gaan om een werknemer. Voldoende is dat een rechtsbetrekking bestaat op grond waarvan de ‘aangesprokene’ zeggenschap heeft over de door de ondergeschikte te verrichten opdracht. Zeggenschap kan bij meerdere schakels tegelijk liggen, wat de vraag oproept of deze dan allemaal aansprakelijk zijn.

Ter illustratie de casus die bij de Hoge Raad voorlag. ProRail had BAM opdracht gegeven om onderhoud te verrichten aan het spoor. Daarbij had BAM op haar beurt JMV spoorwegveiligheid ingehuurd, die op haar beurt een werktreinbegeleider had ingezet. Tussen ProRail en de werktreinbegeleider zaten dus nog twee schakels. De werktreinbegeleider maakte (naar het oordeel van ProRail) een fout, waardoor een wissel beschadigde. De schade werd vergoed door de verzekering van BAM. Die verzekeraar meende die schade weer te kunnen verhalen op JMV, omdat deze óók aansprakelijk zou zijn jegens Prorail. JMV stelde zich echter op het standpunt dat zij niet aansprakelijk was voor de fout van de werktreinbegeleider, omdat zij geen instructiebevoegdheid had over de door die ondergeschikte verrichtte werkzaamheden voor BAM (en ProRail). Daarmee zou JMV niet op grond van artikel 6:170 kunnen worden aangesproken voor de schade.

Daarover oordeelde de HR anders:

“Het bestaan van zeggenschap bij de aansprakelijk gehouden partij – hier: JMV – over de vraag of en op welke momenten de persoon die onrechtmatig heeft gehandeld, werkzaamheden voor een bepaalde derde – hier: BAM – dient uit te voeren, is in beginsel toereikend voor de voor toepassing van art. 6:170 lid 1 BW vereiste ondergeschiktheid (vgl. HR 13 mei 1988, ECLI:NL:HR:1988:AC3070, NJ 1989/896). Een andere opvatting, die zou meebrengen dat de benadeelde voor het antwoord op de vraag wie ingevolge art. 6:170 BW jegens hem aansprakelijk is, bekend moet zijn met de afspraken die tussen de verschillende in aanmerking komende ‘werkgevers’ met betrekking tot de instructiebevoegdheid van de ondergeschikte zijn gemaakt, zou afbreuk doen aan de door die bepaling beoogde bescherming van de benadeelde.”

Oftewel, zolang JMV kon bepalen of en wanneer de werktreinbegeleider voor BAM het werk uitvoerde, is sprake van zeggenschap, op basis waarvan ProRail (naast BAM) ook JMV kan aanspreken (mits ook aan de andere voorwaarden zoals onrechtmatigde daad en toerekenbaarheid is voldaan).

Houd er dus rekening mee dat een opdrachtgever niet alleen zijn directe opdrachtnemer kan aanspreken, maar tevens de door die opdrachtnemer ingeschakelde derde.

Als u personeel uitleent om onder toezicht van een ander werkzaamheden te verrichten voor een derde (terwijl u dus geen rechtsverhouding hebt met die derde) kunt u desalniettemin aansprakelijk worden gesteld voor schade die de derde (de uiteindelijke opdrachtgever) leidt als gevolg van een fout van uw uitgeleende personeel.


Maartje Oliemans-Ouwehand is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied handel- en ondernemingsrecht.

Heeft u vragen?

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
Aansprakelijkheid van alle schakels?

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief