icon

Cliënt mag van tuchtrechter gesprek met advocaat opnemen

Het opnemen van gesprekken is tegenwoordig aan de orde van de dag. Waar vroeger nog een bandopnameapparaat nodig was, volstaat tegenwoordig een appje op de mobiele telefoon. En omdat die telefoon tot de normale persoonlijke accessoires behoort kijkt niemand gek op als deze op tafel ligt. Wat weer tot gevolg heeft dat gesprekken ook gemakkelijk heimelijk kunnen worden opgenomen.

Mag dat? Ja, dat mag. Zoals ik al eerder schreef in een blogje over patiënten die stiekem het gesprek met hun arts opnemen, is het voor privé gebruik opnemen van een gesprek waaraan je zelf deelneemt doorgaans toegestaan. De rechtvaardiging daarvoor wordt gevonden in een a-contrario redenering ten opzichte van een bepaling in het Wetboek van Strafrecht. Artikel 139a van dat wetboek bepaalt dat het strafbaar is een gesprek op te nemen waaraan je niet deelneemt. Daaruit wordt afgeleid dat het “dus” wel mag als je zelf meedoet.

Wél kan het problematisch worden als je vervolgens dingen met die opname gaat doen. Het openbaar maken van zo’n opname zal al heel snel in conflict komen met de privacyrechten van de overige deelnemer(s) en om die reden onrechtmatig zijn. Behalve wanneer dat gebeurt in de rechtszaal. Rechters mogen zelf bepalen in hoeverre zij bewijskracht toekennen aan hetgeen door een procespartij wordt ingebracht. De jurisprudentie leert dat veel rechters geluidsopnamen geen enkel probleem vinden, ook niet als die heimelijk zijn gemaakt.

Zo was het ook in de tuchtzaak tegen een advocaat die onlangs diende in het ressort Arnhem-Leeuwarden. De cliënt van de advocaat meende dat deze hem had misleid over de mogelijkheid in aanmerking te komen voor toegevoegde rechtsbijstand. En hij meende dat te kunnen aantonen met opnamen die hij van de gesprekken met zijn advocaat had gemaakt. De advocaat was van mening dat het opnemen van een vertrouwelijk gesprek tussen advocaat en cliënt onrechtmatig is en dat de transcripties van die opnamen dus van tafel moesten.

De raad van discipline was het daarmee niet eens en verwees, niet verrassend, naar de hierboven uitgelegde a-contrario redenering. Daar voegde de raad nog aan toe:
Daar komt bij dat in het tuchtrecht, net als in het civiele recht, niet als algemene regel geldt dat de (tucht)rechter op onrechtmatig verkregen bewijs – zo daar al sprake van zou zijn – geen acht mag slaan. In beginsel wegen het algemene maatschappelijke belang dat de waarheid aan het licht komt, alsmede het belang dat partijen hebben hun stellingen aannemelijk te kunnen maken […] zwaarder dan het belang van uitsluiting van bewijs. Slechts indien sprake is van bijkomende omstandigheden, is terzijdelegging van dat bewijs gerechtvaardigd.”
Daarmee haakte de raad aan bij vaste jurisprudentie van de Hoge Raad (zoals deze uitspraak) over “onrechtmatig verkregen bewijs” in het algemene civiele recht.

Is het ook wenselijk dat een cliënt het gesprek met zijn advocaat heimelijk opneemt? Wat mij betreft niet. Het komt de benodigde vertrouwensband niet ten goede. De cliënt kan best goede redenen hebben om een opname te maken (zoals de wens alles nog eens rustig te kunnen terugluisteren). Maar dat kan hij dan ook gewoon aan de orde stellen en dan kan alsnog worden besloten een deel van het gesprek op te nemen. Eigenlijk precies zoals de KNMG adviseert in de arts-patiënt relatie.

Dan nog de hamvraag: als je dus kennelijk een gesprek waaraan je zelf deelneemt heimelijk voor privé-gebruik mag opnemen, mag de advocaat dat dan óók doen? Welnu: neen. Ik gebruikte in de tweede alinea van dit blogje niet voor niets het woord “doorgaans”. Advocaten moeten zich houden aan de Gedragsregels advocatuur, zoals die in 2018 opnieuw zijn vastgesteld. Artikel 4 van de Gedragsregels (zie ook de toelichting) staat het maken van heimelijke gespreksopnamen niet toe.

Heeft u vragen?

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
Cliënt mag van tuchtrechter gesprek met advocaat opnemen

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief