Joram Verstoep, 18 november 2022

Initiatiefvoorstel Wet verantwoord en duurzaam internationaal ondernemen

De Tweede Kamerleden Van der Graaf (CU), Van Dijk (SP), Thijssen (PvdA), Van der Lee (Groenlinks), Koekkoek (Volt) en Hammelburg (D66) hebben een wetsvoorstel ingediend waarmee zij beogen Nederlandse ondernemingen die internationaal opereren verantwoord en duurzaam te laten ondernemen. Actuele problematiek, getuige bijvoorbeeld de recente discussie over de rol van bepaalde ondernemingen bij het WK in Qatar.

Inhoud

In de kern houdt dit wetsvoorstel in dat Nederlandse ondernemingen die internationaal opereren verplicht worden de mogelijke nadelige gevolgen van hun activiteiten ten aanzien van de mensenrechten, arbeidsrechten en het milieu in een land buiten Nederland te beperken. Voor een specifieke categorie van ondernemingen worden ook regels geïntroduceerd met betrekking tot de zorgvuldigheid die zij in de productieketen in acht moeten nemen. Hiermee worden de bestaande (niet-bindende) OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen nadrukkelijker opgelegd aan ondernemingen.

Status en inwerkingtreding

Een eerste versie van dit wetsvoorstel is op 11 maart 2021 ingediend. Na het advies van de Raad van State zijn de nodige aanpassingen gemaakt. Op dit moment is het wetsvoorstel in behandeling bij de Tweede Kamer, waarna de behandeling bij de Eerste Kamer nog moet beginnen.

Het streven was om een deel van de wet met ingang van 1 januari 2023 in werking te laten treden. De bepalingen over het bestuursrechtelijk toezicht en de bestuursrechtelijke handhaving zouden per 1 juli 2023 gaan gelden en die over strafrechtelijke handhaving per 1 januari 2024. Verder is in het wetsvoorstel opgenomen dat een deel van de regels voor middelgrote ondernemingen vijf jaar later in werking treedt dan voor grote ondernemingen.

Aansprakelijkheid

Een interessant aspect van dit wetsvoorstel is dat meer mogelijkheden ontstaan om Nederlandse ondernemingen aansprakelijk te stellen die buiten Nederland niet (voldoende) verantwoord en duurzaam internationaal ondernemen. Op dit moment bestaat voor hen alleen de algemene norm van artikel 6:162 BW (onrechtmatige daad) om niet in strijd te handelen met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt. Deze norm wordt met dit wetsvoorstel dus nader ingekleed door een meer specifieke zorgplicht te formuleren.

Het gaat hier om een open norm die in beginsel zowel door individuele benadeelden als door belangenbehartigers kan worden gehandhaafd. Zij kunnen een schadevergoedingsvordering instellen. Daarnaast behoren bijvoorbeeld het vorderen van een verklaring voor recht of een bevelsactie tot nakoming, al dan niet via een collectieve actie, tot de mogelijkheden. De toekomst moet uitwijzen in hoeverre dat ook op grote schaal gaat gebeuren.

Wieringa Advocaten

Heeft u vragen over dit wetsvoorstel of de mogelijke aansprakelijkheid van een onderneming vanwege het niet (voldoende) verantwoord en duurzaam internationaal ondernemen? Neem gerust contact met ons op. Wij zijn u graag van dienst.

Vragen?