Europees Hof bevestigt kwalificatie wachtdiensten als arbeidstijd

In een uitspraak van 1 december jl. heeft het Europese Hof van Justitie de kwalificatie van wachtdiensten als arbeidstijd bevestigd. Deze kwestie kwam al eerder aan bod in een veel besproken uitspraak van het Hof uit 2003. In die uitspraak bepaalde het Hof dat de door artsen aan wachtdiensten bestede tijd in zijn geheel als arbeidstijd moet worden aangemerkt als de fysieke aanwezigheid van de artsen is vereist. Het Hof oordeelde dat nationale regelingen van een lidstaat waarin een beschikbaarheidsdienst als rusttijd wordt aangemerkt in strijd is met de Europese richtlijn terzake.

In Nederland leidde deze uitspraak tot veel problemen. Bij veel beroepen, zoals bijvoorbeeld ambulance personeel en brandweerkorpsen, wordt gewerkt met aanwezigheidsdiensten, waarbij personeel verplicht aanwezig is op de werkplek. Deze aanwezigheidsdiensten duren doorgaans langer dan de maximale arbeidstijd per dag zoals vastgelegd in de Arbeidstijdenwet. Dit werd mogelijk gemaakt door een bepaling in het Nederlandse Arbeidstijdenbesluit. Deze bepaling was volgens het Hof dus in strijd met de Europese richtlijn. Volgend op deze uitspraak heeft het kabinet een voorstel tot wijziging van het Arbeidstijdenbesluit ingediend. Het gewijzigde besluit zal in 2006 ingaan.

In oktober 2005 heeft het Europees Parlement een gewijzigde Arbeidstijdenrichtlijn aangenomen, waarover wij al diverse malen berichtten in eerdere entries. Deze wijziging moest de kwestie rond de aanwezigheidsdiensten regelen. De gewijzigde richtlijn bepaalt nu dat de wacht – en slaaptijden tijdens diensten inderdaad als werktijd hebben te gelden, tenzij daarover bij CAO andere afspraken worden gemaakt, of er bijzondere omstandigheden gelden.

In de uitspraak van 1 december jl. heeft het Europese Hof zich naar aanleiding van enkele vragen van de Franse Conseil d'Etat (vergelijkbaar met onze Raad van State) wederom uitgelaten over de kwalificatie van wachtdiensten als arbeidstijd. Het Hof heeft naar aanleiding daarvan bepaald dat nachtelijk toezicht door een opvoeder in een instelling voor gehandicapten volledig in aanmerking moet worden genomen bij het bepalen van de toegestane maximale wekelijkse arbeidstijd. Hiermee is de eerdere uitspraak van het Hof over de wachttijden van artsen bevestigd. De uitspraak heeft geen nieuwe gevolgen voor Nederland, nu de Nederlandse wetgeving al in overeenstemming is gebracht met de jurisprudentie van het Europese Hof van Justitie.

Leonore Karsdorp is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied arbeidsrecht.

Vragen?