icon

Praktijkgebieden: Ondernemingsrecht



Maurits Richert, 4 februari 2011

Kan een rechter terugkomen op eerdere beslissingen?

In ons burgerlijk recht kennen we het leerstuk van de bindende eindbeslissing. Dit betekent dat de rechter die in een tussenuitspraak over geschilpunten uitdrukkelijk en zonder voorbehoud beslist hieraan in het verdere verloop van het geding is gebonden. Te denken valt daarbij aan de beslissing dat algemene voorwaarden van toepassing zijn, dat een vordering niet is verjaard of dat een pandrecht juist is gevestigd.

Op deze leer van de bindende eindbeslissing bestaan nuances. Tot voor kort gold de regel dat als de eindbeslissing op een onjuiste juridische of feitelijke grondslag berustte, de rechter bevoegd was om, nadat partijen de gelegenheid hadden gekregen zich daarover uit te laten, over te gaan tot de heroverweging van de eindbeslissing. Op deze wijze kon worden voorkomen dat de rechter op een ondeugdelijke grondslag een einduitspraak zou doen.

De Hoge Raad oordeelde in een recent arrest dat het gerechtshof mocht terugkomen op zijn overweging dat een bepaalde afspraak niet vaststond, ook al waren er geen nieuwe feiten aan het licht gekomen, en dat het gerechtshof partijen niet in de gelegenheid hoefde te stellen zich daarover uit te laten. Van belang daarbij was ook dat toen tijdens het pleidooi de ene partij het debat over de genomen beslissing heropende, de andere partij zich niet op het standpunt stelde dat het erechtshof daarover al had beslist, maar slechts inhoudelijk op de stellingen inging.

Het is goed te begrijpen dat een rechter terug mag komen op een eerdere beslissing als deze onjuist was. Beter ten halve gekeerd, dan ten hele gedwaald… Anderzijds heeft het leerstuk van de bindende eindbeslissing een belangrijke functie: het processuele debat wordt beperkt zodat het voor partijen duidelijk is waarop zij zich in de rest van de procedure moeten concentreren. De advocaat-generaal had daarom in deze zaak geadviseerd om het terugkomen op de eindbeslissing niet toe te staan. De Hoge Raad besliste echter anders. Met dit arrest heeft de Hoge Raad het leerstuk van de bindende eindbeslissing verder genuanceerd (of beter gezegd: verder uitgehold).


Maurits Richert is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied handel- en ondernemingsrecht.

Heeft u vragen?

Kan een rechter terugkomen op eerdere beslissingen?
Liselot Bosman
Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
Kan een rechter terugkomen op eerdere beslissingen?

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief